چکیده:
توزیع شهرها و به تبع آن تمرکز جمعیت نقاط شهری در کشور ما از همسانی و مشابهت زیادی برخوردار نیست. توزیع جمعیت در خاک یک کشور به عوامل تاریخی گذشته و نیز به ویژگی های زمان حال بستگی دارد. ساکنان اولیه زمین، به خاطر وجود امکانات غذایی، شرایط آب و هوایی و جغرافیایی مساعد در یک منطقه خاص ساکن می شدند، اما جمعیت های کنونی به دلایل کاملامتفاوتی در یک منطقه مستقر می شوند. طی قرن اخیر، ظهور کلان شهرها و مناطقی شهری تغییر می دهند و بخش فراینده ای از آنها نیز شهرهای بزرگ را انتخاب می کنند.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله از داده های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال های 1365 و 1375 نتایج تفصیلی کل کشور استفاده می شود و روش مورد استفاده پرونده URBINDEX در بسته نرم افزار PAS است و از این برنامه می توان شاخص های عمدهی: توزیع جمعیت شهر، درجه شهرنشینی، روند شهرنشینی را اندازه گیری کرد.
اجزای رشد شهری به نظر می آید که شهر نشینی زمانی اتفاق می افتد که جمعیت ساکن در مناطق که به عنوان مناطق شهری قلمداد می شوند، نسبت به جمعیت بقیه ی کشور، در حال رشد سریع تری می باشد اما این موضوع می تواند سوال های زیر را در ذهن خواننده برانگیزد: - چرا جمعیت شهری سریع تر از جمعیت روستایی رشد می کند؟ - در کدامیک از این دو منطقه، میزان های خام مرگ و میر و تولد بیشتر یا کمتر است؟ - عامل مهاجرت خالص از روستا به شهر تا چه اندازه اهمیت دارد؟ - آیا جمعیت شهر اغلب به خاطر مکان های شهری موجود رشد می کند یا به دلیل اینکه تعداد قابل توجهی از زمکانهای روستایی تبدیل به مکان های شهری گردیده اند؟ برای جواب دادن به این سوالات باید اجزای رشد شهری را مورد بررسی قرار داد.
نتیجه گیری با استفاده از پروژه ی Urbindex، از نرم افزار PAS می توان از شاخص های شهرنشینی به دست آمده برای مقایسه ی تاریخی و منطقه ای یا مقایسه بین کشورها برای مناطق پر تراکم شهری که به برنامه ریزی دقیق تر خدمات عمومی و توجه بیشتر به تصمیمات زیست محیطی دراز مدت را طلب می کند و از کاربرد وسیعی نیز برخوردار است، انجام داد."