چکیده:
بسیاری از پژوهشگران هنر و معماری معتقدند که ساخت گرمابهها در ایران،برگرفته از معماری انتقالی روم و بیزانس است؛حال آنکه سابقه تطهیر و شستشو(به فریضهای مذهبی)بسیار پیش از آن تاریخ در ایران وجود داشته و بعدها نیز،در دوره اسلامی(بر خلاف آنچه مشهور است)بر ساخت حمامها در سایر سرزمینهای همجوار،از جمله فلسطین،تأثیر داشته است.
مقاله حاضر،در صدد است تا ضمن مرور بر تاریخچه حمامهای ایرانی(پیش از اسلام و دوره اسلامی)؛با مروری تاریخی،تأثیر هنر و معماری سلجوقی ایران را بر هنر مملوکان(در سرزمین فلسطین)و حتی بر هنر عثمانیان نیز به اثبات برساند و در ادامه با مطالعه تطبیقی پلان حمام سلطانیه در ایران و حمام العین در بیت المقدس،وجوه تشابه را آشکار سازد.
بررسی انجام شده نشان داده است که هرچند این دو حمام از نظر ابعاد و اندازهها با یکدیگر شباهتی ندارند؛اما از لحاظ منطق حاکم بر طراحی،یعنی تنوع فضاها و عملکرد آنها،مسیر حرکت و گردش درون بنا،رعایت سلسله مراتب فضاها(به صورت کاملا یکسان)و همچنین رعایت نسبتها و تناسبات،بسیار به یکدیگر شبیه میباشند.
خلاصه ماشینی:
"تأثیر معماری گرمابههای ایران بر حمامهای اسلامی فلسطین
بعدها نیز،در دوره اسلامی(بر خلاف آنچه مشهور است)بر ساخت حمامها در سایر سرزمینهای همجوار،از جمله
مقاله حاضر،در صدد است تا ضمن مرور بر تاریخچه حمامهای ایرانی(پیش از اسلام و دوره اسلامی)؛با مروری
تاریخی،تأثیر هنر و معماری سلجوقی ایران را بر هنر مملوکان(در سرزمین فلسطین)و حتی بر هنر عثمانیان نیز به
اثبات برساند و در ادامه با مطالعه تطبیقی پلان حمام سلطانیه در ایران و حمام العین در بیت المقدس،وجوه تشابه را
بررسی انجام شده نشان داده است که هرچند این دو حمام از نظر ابعاد و اندازهها با یکدیگر شباهتی ندارند؛اما از
است که بعضی از مورخان اسلامی،از نبود حمام در ایران پیش از
تحت تأثیر معماری و هنر ایران قرار داشته است.
عمومی این دوران،در خاک فعلی ایران و در شهر بیشاپور به
و به این ترتیب آخرین برگ کتاب حمامهای تاریخی ایران ورق
طبیعی است که هنر و معماری این سرزمینها،از هنر و معماری
سلجوقی بر هنر و معماری سرزمین فلسطین طبیعی است.
نیز یادآوری این موضوع کافی است که،تا سالهای سال پس از
معماری عثمانی در آن دوره خاص(یعنی ابتدای قرن هشتم)با این
حمامهای این شهر،یازده باب است که عبارتند از حمام الشفاء،
بنای مورد نظر این پژوهش،یکی از حمامهای متعدد شهر
شکل 3 مقایسه فضاهای ایستا و پویا در حمام سلطانیه و العین 4-2-1-مساحتها
تأثیر در ساخت گرمابههای ایران و فلسطین است.
دو حمام سلطانیه در ایران و العین در بیت المقدس نتیجه کلی به
ی. ؛«تاریخ هنر معماری ایران در دوره اسلامی»؛"