چکیده:
در حالی که سرمایه گذاری هنگفت در طرحهای زیربنایی یک نیاز مبرم برای کشورهای در حال توسعه است، دولتها قادر نیستند سرمایه لازم برای تامین مالی این پروژه ها را تامین کنند. یکی از ایده های نو در حل این معضل استفاده از قراردادهای ساخت، بهره برداری و انتقال (BOt) است. این روش به بخش خصوصی امکان می دهد تا در پروژه های زیر بنایی و عمومی مشارکت کند، بدون این که برای همیشه مالک طرحهای زیر بنایی شود. اخیرا استفاده از قراردادهای ساخت، بهره برداری و انتقال، جهت خصوصی سازی، جذب سرمایه های خارجی، دسترسی به تکنولوژی پیشرفته و مهارتهای فنی، و بهره مندی از مدیریت کارآمد، مورد توجه دولت ایران نیز قرار گرفته است. این مقاله کوشش دارد تا اولا، مکانیزم این قراردادها را که به قراردادهای بی.او.تی، معروف هستند مورد بررسی قرار دهد و ثانیا، مکانیزم بی.او.تی را از مکانیزمهای مشابه تمییز دهد و مشخصه های قراردادهای بی.او.تی را بیان نماید، تا زمینه بهره گیری هر چه بیشتر آنها در پروژه های زیر بنایی و در جهت خصوصی سازی، جذب تکنولوژی و دانش فنی، و دسترسی به مدیریت کارآمد فراهم گردد.
خلاصه ماشینی:
یکی از مکانیزمهایی که در جهت حل معضل سرمایهگذاری در پروژههای زیربنایی مورد توجه کشورهای در حال توسعه قرار گرفته است قراردادهای ساخت، بهرهبرداری و انتقال (BOT) است.
به بیان دیگر، دولتی به یک کنسرسیوم خصوصی متشکل از شرکتهای خصوصی امتیاز میدهد تا کنسرسیوم مطابق قرارداد، تأمین مالی یک طرح زیربنایی را عهده دار شده، آن را بسازد و در ازای مخارجی که تقبل کرده برای مدتی از پروژه ساخته شده بهرهبرداری کند و پس از سپری شدن مدت قرارداد، پروژه و حق استفاده از آن را مجانا به دولت منتقل نماید.
تی دولت است که در قلمرو خود اجازه میدهد تا یک کنسرسیوم خصوصی، ساخت یک پروژه زیربنایی و تأمین مالی آن را تقبل کرده و پس از ساخت، برای مدتی از آن بهرهبرداری کند.
به ازای هزینههای ساخت پروژه و سود مورد نظر کنسرسیوم، دولت ایران امتیاز استفاده و بهرهبرداری از خط لوله را برای مدت 20 سال به کنسرسیوم واگذار میکند.
4- چنانچه کنسرسیوم پروژه را بعد از ساخت تملک کرده و آن را برای مدت معینی، در مقابل مبلغی به دولت یا بخش خصوصی اجاره دهد و پس از سپری شدن مدت، آن را بطور رایگان به دولت تملیک کند، از عنوان «ساخت، اجاره و انتقال» (BLT) که ترجمه «Build-Lease-Transfer» است و یا از عنوان «ساخت، تملک، اجاره و انتقال (BOLT) که ترجمه عبارت «Build-Own-Lease-Transfer» است استفاده میشود.
تی کنسرسیوم وظیفه دارد تا هم وام مورد نظر را اخذ کند و هم پروژه مورد نظر را بسازد و هم آن را برای مدت مقرر اداره کرده و هزینههای انجام شده ـ که از جمله آن وام و بهره آن است ـ را از طریق منافع و درآمد آن واحد اقتصادی مستهلک کند.