چکیده:
در ایران خورهای فراوانی در سواحل دریای عمان و خلیج فارس وجود دارد،اما خورتنگ یکی از خورهای منحصربهفرد از لحاظ شکل و نحوهی پیدایش است که در شرق بندر تنگ و در سواحل مکران ایران واقع شده است.پدیدههای ژئومورفولوژی پیرامون این خور از نظر ژئومورفولوژی ساحلی بسیار مهم و بااهمیت هستند و برخی از عوارض ژئومورفولوژیک آن مثل«تومبولوی تنگ»در ایران بینظیر میباشند. شناخت عوارض مورفولوژیک منطقهی مورد مطالعه چه به لحاظ شکل و موقعیت و چه از نظر ژنز و نحوه پیدایش آنها،بسیار مهم و بااهمیت میباشد و میتواند اثرات مثبت زیادی در ایجاد تأسیسات زیربنایی و توسعهی صنعت صید و صیادی در منطقه در پی داشته باشد. در این مقاله سعی بر این بوده است که بیشتر براساس تجربیات میدانی و مشاهدات عینی در منطقه به شناخت پدیدهها و عوارض مهم ژئومورفولوژیک منطقه پرداخته شود،زیرا که منابع مطالعاتی و کارهای انجام شده در منطقه بسیار کم و ناچیز است.
خلاصه ماشینی:
"در امتداد سواحل دریای عمان خلیجهای کوچک و بزرگ متعددی وجود دارد(مثل چابهار،گواتر،پزم و غیره)که اکثرا به شکل نعل اسبی یا نیمدایرهای هستند ولی خلیجتنگ که بین آبادی گوردیم و بندرتنگ قرار دارد،به علت پسروی آب دریا و پست بودن ساحل و همچنین حجم زیاد رسوبهایی که به آن وارد شده است،بتدریج شکل نیمدایرهای و نعل اسبی(یا امگا شکل)خود را از دست داده و در حال حاضر فقط قوسی از آن باقی مانده است (Snead,1970:502) (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 1:موقعیت خلیجتنگ نسبت به دریای عمان و خلیجهای پیرامون آن(تصاویر ماهوارهای لندست0000001:1 ایران) خلیجتنگ که در غرب خلیج پزم واقع شده است،طولی در حدود 02 کیلومتر و عرضی در حدود 3/5 کیلومتر دارد و عمق آن کمتر از 11 متر میباشد.
به نظر میرسد که تومبولوی مذکور خود بخشی از سواحل بالاآمدهی منطقهی تنگ باشد که به داخل دریا پیشروی داشته و رسوبهای ساحلی روی آن را پوشانده و در زیر آنها مدفون شده است،زیرا که قسمتی از این سواحل بالاآمده در شمال شرقی،غرب و شمال غربی تومبولو در حال حاضر نمایان و قابل مشاهده است.
بنابراین با توجه به وضعیت موصوف،سواحل بالاآمدهی منطقه از سمت شرق و جنوب شرق مورد تهدید قرار ندارند و فرسایش شدیدی در آن مشاهده نمیشود عمل بالاآمدی سواحل در طی هزاران سال گذشته،باعث گردیده است که علاوه بر پیدایش سواحل صخرهای و همچنین خلیجهای نعل اسبی در این منطقه و نواحی دیگر در امتداد سواحل مکران،تغییر جهت و انکساری در امواج دریا به وجود آید و اشکال ناهمواریهای متفاوتی را که با گذشته تفاوت فراوان دارند،ایجاد نمایند."