چکیده:
مسئلهی ارتداد پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)در نظر قریب به اتفاق مورخین و محققین یک امر قطعی و مسلم تلقی شده است و اکثر نویسندگانی که در مورد سالهای اولیه پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)مطلبی مینویسند ضمن قطعی شمردن ارتداد به ذکر چگونگی وقوع آن میپردازند. طبری اولین مورخی است که به تفصیل جریان ارتداد را بررسی نموده و سایر مورخین پس از وی اطلاعات خویش را در مورد رده از او گرفتهاند.از نظر طبری حقیقتا پس از رحلت نبی اکرم(ص)برخی از مردم از اسلام برگشتند.در نظر برخی مورخین و محققین متأخر ارتداد پس از رحلت پیامبر(ص)، پذیرفتنی نیست و شورش مردم پس از رحلت پیامبر علتی دیگر دارد و آن مسئله،مسئلهای سیاسی است تا دینی و مذهبی.
خلاصه ماشینی:
"آیا معقول و منطقی است که افرادی که منازلشان و مساکنشان دور از محدودهی فعالیت لشکر اسلام بود بدون اینکه لشکری به آنجا اعزام شود ایمان آوردند و اسلام را پذیرفتند،بدون هیچ قصد دیگری جز اینکه با برهان و دلیل پذیرای آن شدند،از اسلام دست بردارند و مرتد شوند؟آیا مسیلمه و طلیحه و یا سجاج معجزهای عظیمتر و قویتر از محمد(ص)برای اعراب داشتند تا دلهایشان را از اسلام تهی نماید؟آیا سخنان پوچ و واهی پیامبران دروغین که هر فرد عادی میتوانست مانند آنها مسجع سخن بگوید در قلوب مردم جای قرآن را گرفت؟قرآنی که از همان ابتدا تحدی کرده(به مبارزه طلبیده)و تاکنون کسی نتوانسته جملهای مانند آن را بیاور و آیا واقعا مردم از اسلام روی برتافتند؟مطالب فوق از جمله سؤالاتی بود که برای گروه دوم پیش آمده و باتوجه به این سؤالات ارتداد را غیرقابل پذیرش میدانند.
در هیچکدام از روایات مسئلهی دینی مطرح نشده است که بتوان حکم مرتد به آنها داد و بیشتر، مسئله جنبهی سیاسی دارد و درواقع«آنها از پذیرش خلافت ابو بکر سرباز زدند چنانکه سایر مسلمین چنین نمودند و این بدیهی بود که برخی از آنها از دادن زکات به ابو بکر امتناع کنند زیرا او را به رسمیت نمیشناختند و زیر بار حکومت او هم نمیرفتند.
3-دلایل دیگر 3-1-اگر مانع شوندگان زکات به عنوان مرتد تلقی میشدند چرا به هنگام تجهیز لشکر جهت مبارزه با اینها عمر به ابو بکر اعتراض میکند و میگوید:چگونه میخواهی با مردم جنگ کنی درحالیکه پیامبر خدا فرمود من مأمورم با مردم نبرد کنم تا لا اله الا الله را بر زبان جاری نماید و کسی که لا اله الا الله گفت مال و جانش از من در امان است مگر بواسطهی حقی16."