چکیده:
هدف اصلی مقاله بررسی امکان و میزان پتانسیل صادرات غیر نفتی ایران به کشورهای مستقل مشترک المنافع (CIS) می باشد که بر حسب کل بخش تجارت غیر نفتی کشورها و بخش های 21 گانه طبقه بندی نظام هماهنگ می باشد. این مطالعه با استفاده داده های پس نگر (صادرات و واردات) 12 کشور شامل ایران و 11 کشور عضو CIS انجام گردید. روش تجزیه و تحلیل بر مبنای استفاده از شاخص های ترکیبی شامل شاخص تعدیل یافته درایسدل و روش پیشنهادی آنکتاد می باشد. نتایج نشان می دهد ایران در صادرات غیرنفتی به کشورهای CIS دارای فرصت های صادراتی زیادی می باشد و در طی یک دهه اخیر افزایش چشمگیری داشته است. مع هذا، ایران می تواند با تقویت مناسبات منطقه ای از جمله گسترش تجارت درون منطقه ای با کشورهای مذکور فرایند یکپارچگی اقتصادی را به گونه ای مطمئن و با حفظ منافع ملی فراهم آورد و مبانی امنیت و اقتدار ملی کشور را تحکیم و تقویت کند.
تعامل منطقه ای با کشورهای CIS بخصوص با کشورهای روسیه، بلاروس، اکراین می تواند فرصت مناسبی برای جمهوری اسلامی ایران محسوب گردد. با توجه به نتایج بدست آمده، کاهش موانع تعرفه ای در قالب ارایه انواع طرح های تعرفه ترجیحی می تواند موجب افزایش حجم صادرات غیرنفتی ایران به کشورهای مذکور گردد.
خلاصه ماشینی:
"شاخص مذکور در بسیاری از موضوعات مربوط به یکپارچگی منطقهای شامل مطالعات مربوط نورد هایم و اندسون 3 (1993) برای بررسی اثرات ترتیبات تجاری در منطقه اروپا و والراس و جانستون 4 (2001) جهت بررسی تغییرات ساختار بخش کشاورزی ایالات متحده با شرکای تجاری آن (اعضا موافقتنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی: نفتا و موافقت نامه تجاری آزاد کانادا و آمریکا)، اوسیمانی 5 (2003) جهت بررسی اثرات منطقه آزاد تجاری در کشورهای عضو مرکوسور، کالفت و فلوریس 6 (2004) جهت بررسی موافقتنامه آزاد تجاری کشورهای عضو اتحادیه اروپا با مرکوسور و ریدرادو و لونکانزا 7 (2005) جهت بررسی زمینه های توسعه تجارت در آمریکای لاتین و حسن پور، صادقی یارندی (1384) 8 جهت معرفی فهرست بخشهای پیشنهادی و درخواستی ایران در تجارت با هر یک از کشورهای عضو نظام ترجیحات تجاری کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی از شاخص مذکور استفاده شده است این شاخص الهام گرفته از شاخص تجارت مکملی درایسدل میباشد روش جدیدی را جهت بررسی تغییرات الگوهای ساختاری صادرات و واردات زوج کشورها ارایه می نماید.
در این پژوهش نیز جهت نشان دادن درصد پوشش تجارت مکملی ایران در صادرات با هریک از کشورهای منطقه بر مبنای بخش های 21 گانه از رابطه ذیل استفاده میگردد : تعداد بخشها n= شماره بخشها = s در رابطه مذکور شامل تعداد بخشهایی که ایران در تجارت آنها با هر یک از طر فهای تجاری (j) دارای تجارت مکملی از حیث صادرات می باشد و رابطه شامل مجموع بخشهای مورد مطالعه است."