چکیده:
لازمه رشد فکری، حضور ویژگی هایی نظیر باز بودن دریچه های فکری، گستردگی افق اندیشه، گشودگی فضای اندیشه و انعطاف پذیری است تا بر مبنای این خصوصیات، فرد توانایی بررسی اندیشه های گوناگون را در خود بیابد. برخی اندیشه ها نه تنها با یکدیگر تفاوت دارند، بلکه در تعارض با هم هستند. لذا داشتن ظرفیت تحمل شنیدن و یا آشنا شدن با آن ها ضرورت دارد. اسمیت معتقد است، افراد دارای تفکر و مشرب فلسفی، دارای سه خصوصیت هستند: جامعیت، ژرفا و قابلیت انعطاف. لیپمن با در نظر گرفتن این خصایص تفکر فلسفی، در واقع محورهای اصلی آموختن فلسفه به کودکان را برای خود مشخص ساخته است. قصه ها ابزار بنیادین «معنادهی» و الگوی طبیعی تفکر محسوب می شوند که ما پیش از مدرسه از طریق افسانه ها، داستان های کودکانه و تاریخچه خانوادگی خود، آن ها را فرا می گیریم. قصه ها ترکیب قدرتمندی برای سازمان دهی و انتقال اطلاعات و معنادهی به زندگی دارند. در واقع در جریان یک قصه ممکن است، شخصیت های آن با بحرانی مواجه شوند و در صدد حل آن برآیند. ارایه این روش ها به صورت مستقیم به افراد آسان نیست، ولی می توان از طریق قصه گویی به این هدف دست یافت. در پژوهش حاضر، تاثیر داستان بر افزایش مهارت فلسفه ورزی و پرسش گری دانش آموزان به طور عام و مطالعه تاثیر داستان های قرآن بر افزایش مهارت پرسش گری دینی دانش آموزان به طور خاص مورد نظر بوده است. جامعه مورد مطالعه شامل دانش آموزان سال اول دوره متوسطه مدارس دولتی شهر تهران در سال 1386 بود. حجم نمونه طبق اصول علمی و فرمول تعیین حجم نمونه، 60 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه “MQOS” بک و جی ساپ استفاده شد. پژوهش آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل است. به منظور تحلیل داده ها از آزمون رویکرد مقایسه نمره افتراقی - تفاوت نمره ها - در گروه پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از آزمون t استودنت برای گروه های مستقل و آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج پژوهش نشان دادند: 1. مقایسه میانگین نمرات مهارت پرسش گری دانش آموزان با میانگین جامعه موید آن است که مهارت پرسش گری و ابعاد آن (تغییر و تردید، پیچیدگی، جهان شمولی، تحول و انگیزش) در دانش آموزان بالاتر از متوسط است. 2. مقایسه میانگین نمرات ابعاد مهارت پرسش گری نشان می دهد که بعد انگیزه های وجودی در بالاترین سطح و مهارت جهان شمولی در پایین ترین سطح قرار دارد. 3. آموزش قصه در بالا بردن سطح مهارت پرسش گری و ابعاد (تغییر و تردید، جهان شمولی، پیچیدگی و انگیزه های وجودی موثر است، ولی در بعد تحول اندک است و از لحاظ اماری معنی دار نیست.
The main purpose of this study was to investigate the effects of narratives on the enhancement of philosophizing and questioning skills. In particular, this study was concerned with the effects of the Qur'anic stories on the improvement of questioning skills in relation to religion. A randomly selected sample of 60 high school students (Year 1) took part in the study. Data were collected through
a pre-test, post-test design, using the MQOS questionnaire including
49 items to test 5 dimensions ( change and uncertainty, complexity, globalization, transformation, internal motives).
Results indicate that questioning skills among participants were significantly above the average. Comparison of means suggested that the dimension of internal motives was ranked highest compared to the globalization skills as the lowest one. Narration was found to be effective in developing questioning skills and its dimensions with the exception of transformation