چکیده:
زعفران با ارزش اقتصادی بسیار بالا نقش ویژهای در صادرات غیرنفتی ایران دارد و شناسایی مناطق مستعد کشت آن در سطح کشور،زمینه را برای برنامهریزیهای لازم در مورد آن فراهم خواهد کرد.با توجه به تاثیر عوامل محیطی گوناگون بر رشد و عملکرد محصول زعفران،فرایند سنجش تناسب اراضی برای کشت آن مستلزم استفاده از اطلاعات جامع و متنوع مکانی و توصیفی است،سیستمهای اطلاعات جغرافیایی امکان بهرهگیری از این نوع دادهها را فراهم ساخته و تحلیل فضایی اطلاعات را براساس مدلهای موردنظر تسهیل نمودهاند.در این تحقیق با درنظر گرفتن نیازهای اکولوژیک زعرفان از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره1 (MCDM) مبتنی بر روش تحلیل سلسله مراتبی2 (AHP) استفاده شده است و به کمک محیط نرمافزاری Arc\GIS مدلسازی و تحلیل فضایی اطلاعات صورت گرفته و براساس آن اراضی استان قزوین از نظر قابلیت کشت زعفران ارزیابی و پهنهبندی شده است.فرایند تحقیق شامل مراحل گردآوری اطلاعات،محاسبات و تحلیلهای آماری،ورود اطلاعات به Gis ،خوشهبندی و ارزشگذاری معیارها،مدلسازی فضایی و تلفیق اطلاعات بوده است.نتیجه تحقیق نشاندهنده کارایی روش تحلیل سلسله مراتبی در سنجش قابلیت اراضی برای کشت زعفران بوده و براساس آن استان قزوین به سه بخش مناسب،نسبتا مناسب و نامناسب تقسیم شده است.
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق با درنظر گرفتن نیازهای اکولوژیک زعرفان از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره1 (MCDM) مبتنی بر روش تحلیل سلسله مراتبی2 (AHP) استفاده شده است و به کمک محیط نرمافزاری Arc\GIS مدلسازی و تحلیل فضایی اطلاعات صورت گرفته و براساس آن اراضی استان قزوین از نظر قابلیت کشت زعفران ارزیابی و پهنهبندی شده است.
مدلسازی فضایی از مهمترین راهکارهایی است که میتواند با روشی علمی شرایط بهتری را در زمینه سنجش تناسب اراضی برای کشت محصول خاص بوجود آورد با توجه به اینکه سنجش تناسب اراضی در سطح استان نیاز به لحاظ نمودن عوامل و معیارهای مختلف دارد لازم است از روشهای تحلیل چندمعیاره1 MCDA استفاده شود در این زمینه روشهای مختلفی وجود دارد که در تحقیق حاضر از مدل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است این روش در ایران مورد توجه قرار گرفته و در تحقیقات مختلف از آن استفاده شده است،از جمله (زبردست،1380)و(فرجی سبکبار،1384)روش سلسله مراتبی را به ترتیب در برنامهریزی شهری و مکانیابی خدمات بازرگانی مورد استفاده قارر داده و نتایج بهدست آمده از آن را مناسب ارزیابی نمودهاند.
برای این منظور ابتدا شرایط کشت زعفران مورد مطالعه قرار گرفته و نیازهای اولیه کشت آن مشخص گردید سپس اطلاعات پایه گردآوری و محاسبات آماری لازم جهت تعمیم اطلاعات نقطهای به نقشههای سطحی صورت گرفت پس از عملیات ورود اطلاعات به سیستم GIS لایههای اطلاعاتی تکمیلی براساس آنها تولید شدند در مرحله بعد به مدلسازی فضایی و تلفیق اطلاعات اقدام شد و در نهایت اراضی استان قزوین از نظر پتانسیل کشت زعفران به طبقات مختلف تقسیم شدند.