چکیده:
در مقالهء حاضر با عنوان«مدتی این مثنوی تأخیر شد»نگارنده ابتدا روایات و مطالبی را که درباره شروع دفتر دوم نقل شده،تحلیل و بررسی کرده است و اشتباه یا ضعف در استدلال آنها را با استناد به روایات تاریخی و اشعار مثنوی نقل کرده،آنگاه نظر خود را براساس آندسته از مستندات تاریخی و اشعار مثنوی که منطقی و درست به نظر رسیده،بیان کرده است.در این مقاله سعی شده است که دیدگاهها به ترتیب از نظر قدمت زمانی بررسی شود.
خلاصه ماشینی:
"شروع مثنوی مقارن با مصاحبت و همنشینی حسام الدین با مولوی است که بعد از
شنیدن این تقاضا ابیاتی از گوشهء دستار خود بیرون میآورد که همان هجده بیت آغازین دفتر اول است و بعد از آن او اشعار را املا میکرد و حسام الدین آنها را
مصاحبت حسام الدین با مولوی نوشته است وی تاریخ این مصاحبت را سال 756
در زمان حیات صلاح الدین زرکوب آغاز شده است و دفتر اول پیش از این تاریخ
که این تاریخ را آغاز دفتر اول دانسته است اگر چنین باشد به دو دلیل قابل
باشد بنابراین آغاز دفتر اول سال 356 بوده است و این زمان مصادف با مصاحبت و
میرسیم که دفتر اول مثنوی با خواهش حسام الدین چلپی در سال 856 یعنی یک
آن بود که در این بین قبل از آغاز نظم دفتر دوم همسر حسام الدین وفات یافت
فرزند مولوی یا هر حادثهء طبیعی دیگری است بلکه فوت همسر حسام الدین یا هر رویداد طبیعی دیگر تنها رخدادهایی است که با این تأخیر همزمان شده است نه این
این ادعا ابیات آغازین دفتر دوم است که مولوی بطور صریح در آنها علت این
از این بیت توجه مولوی به حسام الدین است و به علت تأخیر سرودن مثنوی
این بیت تأکید برای ابیات قبل است و دلالت بر بازگشت حسام الدین از
تأخیر مثنوی را ذکر میکند و نشان میدهد که حسام الدین در این مدت وقفه یک
فترت بین دفتر اول و دوم تحولات درونی حسام الدین بوده که حالت محو و"