چکیده:
جنگ جهانی دوم با حملهء آلمان به لهستان در سال 1939 میلادی آغاز شد. هنوز مردم لهستان مبهوت پیشروی سریع آلمانها در خاک خود بودند که اتحاد شوروی هم در پی توافقی پنهانی با آلمان از طریق مرزهای شرقی لهستان را مورد حمله قرار داد. هرکدام از دو کشور متجاوز در مدتی کوتاه تقریبا نیمی از لهستان را در اختیار گرفتند و نتیجهء آن دربهدری و اسارت مردم بیدفاع این کشور بود.آنان که در چنگال روسها گرفتار شدند،برای کار اجباری مادام العمر راهی اردوگاههای بدآبوهوای شوروی بخصوص نواحی سیبری گردیدند.با حملهء غافلگیرانهء هیتلر به شوروی و خیانت وی به شریک سابق خود-استالین-معادلات جهانی هم تغییر کرد و روسها در پی مذاکراتی با کشورهای ضد فاشیست،برای تشکیل ارتش لهستان بر ضد آلمانها،همهء اسرای لهستانی را آزاد کردند.مسیر حرکت این عده از طریق ایران تعیین شد.نظامیان باید از طریق ایران راهی میدانهای جنگ متفقین در جبهههای مختلف میشدند و غیر نظامیان میتوانستند پس از توقفی در ایران،زندگی جدیدی را در کشورهایی چون آمریکا، انگلستان،نیوزیلند و...شروع کنند.در این نوشته ابتدا مقدمهای در باب ارتباط فرهنگی دو کشور در گذشتههای دور و قبل از جنگ جهانی دوم،ذکر میگردد و سپس مختصرا به دوران اقامت مهاجرین لهستانی و اقدامات فرهنگی آنان در ایران طی جنگ جهانی دوم پرداخته میشود.
خلاصه ماشینی:
"ارتباطات فرهنگی در دوران اقامت مهاجران لهستانی به حدی مؤثر بود که یکی از سیاستمدران لهستانی مینویسد:«روابط فرهنگی ایران و لهستان که از قرن هفدهم میلادی آغاز شده است،پس از چنگ دوم جهانی به صورت قابل توجهی توسعه یافت که این امر تا حدود زیادی به مهاجرت لهستانیها به ایران و اقامت آنها در کشور ایران طی سالهای جنگ جهانی دوم مربوط میشود که همواره در ملاقاتها از میهمانوازی ایرانیها به ویژه در آن سالهای سخت،تقدیر و تجلیل میشود.
اولیای امور فرهنگی لهستانی برای تدریس زبان فارسی در آموزشگاههای خود تقاضا نمودهاند دبیران ایرانی معین شود و چون از لحاظ اشاعه زبان فارسی و آشنا نمودن افراد مهاجر لهستانی به تاریخ و ادبیات ایران مفید خواهد بود،قرار شد این موضوع در جلسهء بعد با حضور نماینده وزارت فرهنگ مورد بررسی و اقدام قرار گیرد...
در سخنرانی افتتاحیهء انجمن در 02 نوامبر 2491،پروفسور ستانیسواف کشچیاوکافسکی،اولین رئیس انجمن گفت:«چطور ممکن میشد که ما،درحالیکه از مهماننوازی مردمان این سرزمین استفاده میکنیم،این فرصت را غنیمت نمیشمردیم و سعی نمیکردیم تا کشور ایران را به طور کاملتر و عمیقتر بشناسیم؟به ایرانیان خودمان را از چه زاویهای نشان میدادیم و به هموطنانمان در لهستان چه میگفتیم اگر بعد از بازگشتمان از ایران معلوماتمان دربارهء این کشور از آنچه قبل از رفتنمان بود بیشتر نمیشد؟»طبق گزارشهای موجود،تنها از موقع تأسیس انجمن در اواخر سال 2491 میلادی تا بهار 4491،در چارچوب جلسههای آن،32 نفر سخنران،نود سخنرانی ایراد کردند."