خلاصه ماشینی:
"حیطهی شناختی شامل هدفهایی میشود که نتایج عقلانی نظیر دانش(معلومات حفظی)،فهم و مهارتهای اندیشیدن را مورد تأکید قرار دهد [صفوی،1372:58]و به یادگیری مطالب و یافتن شناخت دربارهی آنها مربوط شود.
نمونه سؤال طبقهی تجزیه و تحلیل از کتاب معارف پیشدانشگاهی: -تفاوتهای«نظام حکومتی و سیاسی»را در تمدن اسلامی و تمدن جدید مشخص کنید؟ ترکیب در این سطح دانشآموز توانایی مییابد،از طریق ترکیب مجدد عواملی که با تجزیه و تحلیل تفکیک شدهاند،به معنا و مفاهیم جدید دست یابد[لوی،1375:26].
ارزشیابی براساس دو نوع معیار صورت میگیرد[صفوی، 1372:81]: -ارزشیابی براساس معیارهای ذاتی و درونی -ارزشیابی براساس معیارهای بیرونی اگر اثری مانند انشا،یک اثر هنری،مطلبی علمی و یا اثری تاریخی و غیره را در اختیار دانشآموز قرار دهیم و از او بخواهیم آنرا براساس معیارهایی از قبیل درستی و دقتی که در متن آن اثر بهکار رفته است،ارتباطی که بین اجزا و عناصر آن وجود دارد، منطقی که بر آن حاکم است و ساختاری که دارد،قضاوت کند، این داوری و قضاوت براساس معیارهای درونی و ذاتی آن خواهد بود.
اما چنانچه از فراگیرنده بخواهیم اثری را که در اختیار دارد با سایر اثرهای مشابه مقایسه کند(یک شعر از سعدی با اشعار سایر شاعران)یا آنرا براساس اهداف،فنون،قواعد و معیارهایی که خارج آن قرار دارند،ولی با آن مرتبط هستند ارزشیابی کند(یک مطلب ادبی را با اهداف،فنون،قواعد و معیارهایی که در ادبیات مطرح است مورد سنجش قرار دهد)و یا حتی با معیارهای شخصی خود دربارهی چیزی اظهارنظر کند،معیار این قضاوت و ارزشیابی جنبهی بیرون خواهد یافت."