چکیده:
سید بهاء الدین محمد مختاری یکی از علمای بزرگ شیعه مذهب دورهء صفوی و صاحب دهها تألیف است که شخصیت عظیم او تاکنون ناشناخته مانده است.مختاری در شاخههای مختلف علوم روزگار خود از جمله فقه،اصول، فلسفه،کلام و حدیث متبحر و سرآمد بوده و از علمای بزرگ زمان از جمله علامهء مجلسی اجازهنامه داشته است. مختاری که در آرزوی نوشتن کتابی در مراثی اهل بیت پیامبر(ص)بود،برای نخستین بار کتاب لهوف سید بن طاووس را که از معتبرترین مقاتل در تاریخ شیعه است،از عربی به فارسی ترجمه کر که این اثر ارزشمند او همچون شخصیت گرانقدرش تاکنون از نظرها پنهان مانده و برخلاف نظر کسانی که کتاب«لجة الألم»را اولین ترجمهء لهوف میدانند،ترجمة اللهوف مختاری نخستین ترجمهء این کتاب است.در این مقاله برآنیم تا مختاری،آثار و ترجمهء اللهوف او را معرفی نماییم.
خلاصه ماشینی:
مرحوم آقا بزرگ تهرانی حدود صد مقتل را به ترتیب در کتاب نفیس«الذریعه»نام بردهاند که بیشترین تعداد این مقتلها مربوط به امام حسین(ع)و تعدادی دیگر مربوط به امام علی(ع)،امام حسین(ع)،حضرت عباس(س)،عمر بن خطاب و عثمان،دو خلیفه مقتول،محمد بن ابی بکر،عبد الله بن زبیر،حجر بن عدی،اولاد مسلم و...
اخیرا ترجمههای دیگری نیز از لهوف صورت گرفته است که به بعضی از آنها اشاره میکنیم: -سوگنامهء کربلا،ترجمه محمد طاهر دزفولی؛ -آهی سوزان بر مزار شهیدان،ترجمهء سید احمد فهری زنجانی که ابیات عربی را به صورت نظم به فارسی برگردانده است؛ -ترجمه لهوف عبد الرحیم عقیقی بخشایشی؛ -ترجمه ابو الحسن میر ابو طالبی با مقدمه شیخ فارس تبریزیان.
اما در این میان،ترجمه نفیسی از کتاب لهوف وجود دارد که تا به حال از نظر کتابشناسان به دور مانده است و آن ترجمة اللهوف بهاء الدین مختاری است و برخلاف نظر کسانی که لجة الألم را قدیمیترین و اولین ترجمهء فارسی این اثر میدانند،این کتاب نخستین ترجمه یافت شده لهوف میباشد.
01-ترجمة السید بهاء الدین:این رساله ضمن مجموعهای از تصانیف مختاری به خط خود وی در کتابخانه آیت الله مرعشی موجود است.
نسخهای از این کتاب به همراه تصانیف دیگر مولف به خط خود وی در کتابخانه آیت الله مرعشی موجود است.
(همان،رقم 9001) ترجمة اللهوف؛ همانطورکه گفتیم این کتاب،قدیمیترین ترجمهء یافتشده لهوف است که تاکنون ناشناخته مانده و حتی از نظر مرحوم آقا بزرگ تهرانی نیز که اکثر کتابهای مختاری را به دقت دیده و ثبت کردهاند به دور مانده است و تنها جایی که برای اولین بار اسمی از آن به میان آمده کتاب«الشریعة الی استدراک الذریعة»،تألیف دکتر سید محمد طباطبایی (منصور)است(ج 1،ص 78-68).