چکیده:
هدف اصلی این مقاله بررسی رفتار شاخص قیمت موادغذایی و عوامل موثر بر آن در چارچوب اقتصاد کلان در ایران در فاصله سالهای 1338-1379 است. برای این منظور، از یک الگوی تقلیل یافته که در آن عوامل موثر بر قیمت مواد غذایی هم از بعد عرضه و هم از بعد تقاضا در نظر گرفته شده، استفاده گردیده است. متغیرها همچنین، در بردارنده اثرات سیاستهای کلان پولی، مالی، ارزی و تجاری بر شاخص قیمت مواد غذایی است. روش (ARDL) به منظور تخمین الگو مورد استفاده قرار گرفته است. روش مذکور این امکان را فراهم می سازد که علاوه بر شناخت رفتار بلندمدت تغییرات قیمت موادغذایی و چگونگی تعدیل آن از کوتاه مدت به بلندمدت، در چارچوب یک مدل تصحیح خطا نیز مورد بررسی قرارگیرد. نتایج برآورد الگو نشان می دهد که در بلندمدت شاخص قیمت موادغذایی با نرخ واقعی ارز و حجم نقدینگی رابطه مثبت و با درجه باز بودن اقتصاد دارای یک رابطه عکس است. اما در مورد چگونگی تاثیر متغیر شاخص تولید سرانه داخلی مواد غذایی و درآمد سرانه واقعی بر شاخص قیمت مواد غذایی، نمی توان با قاطعیت اظهارنظر کرد. نتایج حاصل از الگوی تصحیح خطا نیز مشابه با الگوی بلندمدت است، با این تفاوت که رابطه تغییرات تولید سرانه داخلی موادغذایی و شاخص موادغذایی در کوتاه مدت معکوس است. نتایج حاصل از الگوی تصحیح خطا همچنین نشان دهنده سرعت تعدیل نسبتا زیاد به سمت تعادل بلندمدت است
The purpose of this paper is to study the impact of macroeconomic variables on food price index in the Iranian economy for the period 1959-2000. An auto-regressive distributed lag (ARDL) model is used for this purpose.
The results indicate that monetary expansion and the depreciation of real exchange rate have a positive impact on food price index but an increase in the degree of openness of the economy will reduce food prices with no determinate relationship between food price index and food production and per capital income in the long run. Except for the relationship between food production and food price index which is negative in the short run، the results are similar to that of the long run. The error correction model is indicative of a relatively rapid adjustment of short run disequilibrium towards the long run equilibrium.
خلاصه ماشینی:
"به طور مشخص در تابع ضمنیعرضۀ مواد غذایی متغیرهای شاخص قیمت مواد غذایی،شاخص قیمت با تأخیر زمانی با توجه به تأثیرقیمت در دورههای قبلی بر تصمیم عرضهکنندگان مواد غذایی،شاخص تولید سرانۀ داخلی مواد غذایی،شاخص درجۀ باز بودن اقتصاد و نرخ مؤثر ارز به عنوان عامل منعکسکنندۀ تأثیر سیاستهای دولت برواردات مواد غذایی در نظر گرفته شده است.
،همان جملۀ خطای حاصل از برآوردرابطۀ بلندمدت به روش ARDL است که با یک وقفۀ زمانی در الگو در نظر گرفته میشود و ضرایبالگو منعکسکنندۀ رابطۀ کوتاهمدت بین متغیر شاخص قیمت مواد غذایی و متغیرهای توضیحی است.
با توجه به نتایج ارائه شده در جدول(4)،ضرایب مربوط به متغیرهای نرخ مؤثر ارز (EER) ،شاخصدرجه باز بودن اقتصاد (OPEN) ،حجم نقدینگی (M2?) همانند ضرایب الگوی بلندمدت از نظر آماریمعنیدار و دارای نشانههای مورد انتظار است.
. خلاصه و نتیجهگیری در این مقاله رابطۀ بلندمدت بین سیاستهای کلان پولی،ارزی و تجاری و شاخص قیمت مواد غذایی دردورۀ 1338-1379 و همچنین،ساختار تعدیل کوتاهمدت و بلندمدت آن در اقتصاد ایران،با استفاده ازیک الگوی خود توضیح با وقفههای توزیع شده مورد بررسی قرار گرفت.
اما،از نقطهنظر نتایج این مطالعه به منظور سیاستگزاریهای کلان قیمت محصولات کشاورزی وغذایی میتوان به نکات زیر اشاره کرد: با توجه به رابطۀ مستقیم بین حجم نقدینگی و نرخ مؤثر ارز با قیمت مواد غذایی،سیاستهای پولیانبساطی و سیاست کاهش ارزش پول که با هرهدفی در سطح کلان به مورد اجرا گذاشته شود،میتواند با هدف دولت به منظور تأمین غذایی در تضاد قرار گیرد؛مگر آنکه دولت آمادگی لازم را برایتأمین کسری بودجه ناشی از افزایش یارانههای پرداختی به مواد غذایی داشته باشد."