چکیده:
مفهوم سرمایه، یکی از غنیترین چارچوبهای تبینی در ملاحظات جامعهشناختی و
اقتصادی معاصر است.این مفهوم طی چهار دهه گذشته دستخوش تحولاتی گردیده است که به
واسطه آنها شاهد ظهور نظریههای جدید سرمایه نظیر سرمایه انسانی، سرمایه فرهنگی و
سرمایه اجتماعی میباشیم.در این میان، سرمایه اجتماعی که اخیرترین در نظریههای
جدید سرمایه به شمار میآید در عین آنکه پیوستگی مفهومی خود را بهدلیل بعضی
مضامین مشترک با سرمایه در معنای کلاسیک و جدید خود حفظ نموده، اما بیشتر از اشکال
دیگر سرمایه حالتی استعارهای داشته و نیز از عینیت کمتری برخوردار است؛ضمن اینکه
در ادبیات نظری و تجربی مربوطه، این مفهوم گاهی اوقات در معانی بسیار متفاوت و
کارکردهای بسیار متنوع به کار رفته است.از اینرو، بازنگری این مباحث برای مقایسه و
طبقهبندی تعاریف، کارکردها و در نهایت رویکردهای نظری مطرح در این حوزه، خصوصا به
دلیل نوبودن این مفهوم حایز اهمیت است. انجام این مهم هدف مقاله حاضر میباشد.
خلاصه ماشینی:
"برخی از منتقدین پاتنام رویکرد جمعی او را از سرمایه اجتماعی مورد سئوال قرار داده و مسئله فوق را بهگونهای دیگر مطرح نموده و بیان داشتهاند، کاربرد سرمایه اجتماعی در مقیاس وسیع و در یک فرمولبندی عام از جانب پاتنام آن را پیچیده میسازد، و این سؤال را پیش میآورد که چگونه ممکن است سرمایه اجتماعی الزاما به نتایجی منتهی شود که متقابلا برای همه در سطح منطقهای و ملی سودآور بوده، و به عنوان خیر مشترک یا کالای عمومی ارزیابی (1)- Dark Side of Social capital L (2)- Negative Side Of Social Capital L (3)- Putzel L (4)- Cox L (5)- Caldwell L شود(وینتر 1 ، 2000، پاتزل 2 ، 1997، پورتس، 1998).
بهطور مثال همانگونه که ملاحظه شد، نان لین، بازده و منافع سرمایه اجتماعی در سطح فردی را در یک طبقهبندی کلی، برحسب کنشهای ابزاری یا اظهاری فرد، در دو دسته قدرت، ثروت و حیثیت از یک سو و سلامتی روحی، جسمی و رضایت از زندگی از سوی دیگر تعریف مینماید که فرد بواسطه میزان برخورداریش از سرمایه اجتماعی(داراییهای نمادی و مادی فرد، گستردگی و تنوع ارتباطات اجتماعی فرد و موقعیتش در شبکه اجتماعی)آنها را به دست میآورد(لین، 2001:246)، یا توجه بوردیو به سرمایه اجتماعی از آن لحاظ است که آن را به عنوان منبعی برای فرد جهت دستیابی به سرمایه اقتصادی در گسترهای از موقعیتهای اجتماعی تلقی مینماید.
حال آنکه در رویکرد جمعی سرمایه اجتماعی، شبکههای افقی و یا هموار به ترتیب، در نظریات پاتنام و فوکویاما و هنجارهای اعتماد و همیاری درون این شبکهها، منابع سرمایهای هستند که ذاتا اجتماعی بوده و با حل مشکل کنش جمعی، توسعه اقتصادی و سیاسی را در سطح منطقه و کشور موجب میگردند."