چکیده:
این مقاله به بیان روشها و راهکارهای علمی و عملی تربیت بر اساس دیدگاههای امام علی7 در نهج البلاغه پرداخته و در ارائه راهکارها و شیوهها به ابعاد عاطفی و درونی انسانها توجه بسیاری شده است. پرداختن به این نوع نگرشها در تمام شیوهها از جمله الگوبرداری و پیشگیری، تذکر و یادآوری، محبت و مدارا، عبرت آموزی و بصیرت آفرینی و بالأخره عفو، تغافل و تشویق و تنبیه به منظور تربیت انسان، نیاز عاطفی و مقتضای فطرت انسانها است، که از دیدگاههای گوناگون قابل بحث است.
خلاصه ماشینی:
"نکتۀ دیگری که در سخن امام علی7 مشهود است، وظیفهای است که ایشان برای مربی ترسیم میکند و آن، این است که وی باید تجربیات خود و دیگران را جمع آوری، تلخیص و تنقیح کند و آن را به طور صریح و دستهبندی شده، در اختیار تربیت آموز قرار دهد.
291 با توجه به تاریخ نیز میتوان بصیرتی راهگشا در مسیر تربیت افراد فراهم کرد؛ بصیرتی که به تحولات عمیق در زندگی و رفتار فرد منجر میشود و از غفلت به آگاهی و از غرور به شعور برساند؛ چنان که علی7 برای ادامۀ مسیر تربیت، امام حسن7 را به عبرتآموزی از سرنوشت دیگران در طول تاریخ توصیه میکند و میفرماید: «و سر فی دیارهم و آثارهم فانظر فیما فعلوا و عما انتقلوا و أین حلوا و نزلوا؛ 292 در دل تاریخ گذر کن و از میان راههای رفته و نرفتهاش بگذر و آثار به جای ماندهاش را بنگر و ببین که مردمان آن، چه کردند و چه با خود بردند و ...
296 نکته شایان توجه دیگر در این روش آن است که حضرت علی7 بر اساس کرامتی که برای انسانها قائل بودند، همواره تأکید میکردند که با انسان خطاکار در مرحله اول از روی رأفت و کرامت رفتار کنید و به منظور بیداری و تحرک انسانها بر اساس همان غیرت و روح کرامتش وارد عمل شوید؛ چنان که خود در خطاب به تمام وجدانهای خفته میفرماید: «بزرگوارتر از آن باش که به پستی دنیا تن دهی؛ هر چند تو را به مقصود برساند؛ زیرا نمیتوانی در برابر آنچه از شخصیت خود که در این راه از دست میدهی، جایگزینی به دست آوری."