چکیده:
در این مقاله ابتدا به روانشناسان معروف که برطبق نظر نیلسن(1002)در دوران روانشناسی دین نیز صاحبنظر میباشند،اشاره میگردد.آنان عبارتند از:ویلیام جیمز،زیگموند فروید،آلفرد آدلر،کارل یونگ،گوردون آلپورت،ابراهام مزلوواریک اریکسون.در ادامه به سه دسته نظریههای مربوط به نگرش دینی میپردازیم که تحت عناوین نظریههای کارکردی،ابعادی و مرحلهای-رشدی میباشند. در نظریههای کارکردی که به اثرات دین در زندگی و کارکردهای روانی-اجتماعی آن توجه شده است،به نظریههای تدووینی بروک،پارگامنت،پاتریک،الیسون،والریت و لاری اشاره میگردد. در نظریههای ابعادی به ابعاد مختلف نگرش و جهتگیری دینی پرداخته شده و در این موردنظریههای بیتهالاهمی و آرگایل،گانزیورت،کورنیجزاک،وون هوگل و گلاک را از نظر میگذرانیم. در نظریههای مرحله-رشدی به مراحل رشد،تفکر و نگرش دین توجه میشود و در این دسته،نظریههای پیازه،گلدمن،هارمز،الکیند،فولر واسر را مورد بررسی قرار میدهیم. در خاتمه نتیجهگیری شده است که اثرات مثبت دین در زندگی و توجه به ابعاد مختلف و مراحل رشد تفکر دینی از جمله جنبههای مشترک اغلب رویکردهای نظری به نگرش دینی است. توجه محققان حیطهء روانشناسی دین برای ساخت مقیاسهای دین به تفاوتهای افراد در اتخاذ جهتگیریهای دینی و رسیدن به مراحل رشد تفکر دینی،از نتیجهگیریهای دیگر این مقاله میباشد.
خلاصه ماشینی:
"در نظریههای مرحله-رشدی به مراحل رشد،تفکر و نگرش دین توجه میشود و در این
در خاتمه نتیجهگیری شده است که اثرات مثبت دین در زندگی و توجه به ابعاد مختلف و
اول اینکه عقاید دینی باعث برانگیختن مردم برای عمل است و این اعمال پیامدهای
دینی درونی برخوردار است،با دین خود زندگی میکند.
در نظریهء او سه مرحله برای ایمان دینی وجود دارد:
طبق این نظریه اگر باور دینی به فرد احساس شادکامی اعطا کند
پارگامنت معتقد است که تجربهء دینی موقعی تأثیر مثبت خواهد داشت که دین مرکز
طبق این نظریه،دو پیشفرض اساسی در مورد نگرش و رفتار دینی وجود دارد که تحت
طبق نظریه وون هوگل،سه بعد در نگرش دینی وجود دارد:
1. بعد تجربی:ناظر بر تجربیات زندگی معنوی است و این احساس که افراد با یک
از نظر وی تبیین کودک از پدیدههای طبیعی از سه مرحله تشکیل شده است:-مرحلهء ساختهپنداری اساطیری(4 تا 7 سال)
در این مرحله اندیشههای دینی هنوز به صورت فیزیکی و مادی مطرح است.
بنابر نظر هارمز،سه مرحله رشد تفکر دینی وجود دارد که عبارت است از:-مرحله دینی داستانهای پریان
در این مرحله خدا به عنوان یک پادشاه یا پدر همهء کودکان تصور میشود که در یک
طبق این نظریه،تفکر دینی در سه مرحله از زندگی عبارت است از:
مرحله 7-5 سالگی:کیفیت تفکر کودک نامتمایز و کلی است و در مورد دین یا
در این نظریه نیز تفکر دینی از شش مرحله تشکیل شده است:
میشود خدا به عنوان یک وجود خارج از قلمرو انسانی مورد توجه قرار میگیرد."