چکیده:
تعرفه فصلی نوعی از تعرفه گمرکی است که در مقاطع مختلف زمانی با نرخ متفاوتی وضع میشود.از تعرفه فصلی موقعی استفاده میشود که توازن عرضه و تقاضا بهطور معنیداری در فصول مختلف سال تغییر کند.دایره شمول تعرفه فصلی صرفا به محصولات کشاورزی محدود نمیشود،بلکه بدلیل تغییرات فصلی در میزان تقاضا و عرضه میتواند حوزه نسبتا وسیعتری را دربرگیرد.ماهیت شکلگیری تعرفه فصلی عمدتا بر دو محور نوسان قیمتها و ضرورت تنظیم بازار استوار است.در تدوین این مقاله سه هدف مدنظر بوده است: 1.شناسایی آن دسته از محصولات کشاورزی که باید مشمول تعرفه فصلی قرار گیرند؛ 2.مشخص کردن ماههایی از سال که تعرفه فصلی باید بر این محصولات اعمال شود و 3.تعیین میزان تعرفه فصلی برای این محصولات.روش مطالعه تعرفه فصلی با استفاده از روش شکاف قیمتی و حقوق ورودی موجود برای سالهای 1376 تا 1384 محاسبه و تحلیل شده است.
مطابق نتایج پژوهش در میان 294 محصول کشاورزی،8 محصول شامل سیب درختی، پرتقال،انگور،سیب زمینی،پیاز،نخود،هندوانه و گوجه فرنگی به سبب نوسان در بهای ماهانه در طی دوره جهت اعمال تعرفه فصلی در اولویت قرار دارند.دوره زمانی اعمال تعرفه فصلی-دوره برداشت و کف شاخص بهای ماهانه-محصولات فوق بشرح زیر است:سیب درختی:مرداد تا اول اسفند؛پرتقال:مهر تا اول اسفند؛انگور:مرداد تا اول اسفند؛سیب زمینی: تیر تا اول اسفند؛پیاز:اردیبهشت تا اول دی؛نخود:خرداد تا شهریور؛هندوانه:تیر تا اول آذر؛ گوجه فرنگی:خرداد تا اول دی هر سال.مضافا،مطابق نتایج تحقیق،نرخ تعرفه فصلی(که برابر با تعرفه تثبیت شده یا حداکثر نرخ تعرفه مجاز دانسته شده)برای واردات در دوره برداشت از حداکثر 81 درصد برای هندوانه تا حداقل 5/47 درصد برای سیب زمینی برآورد میشود.
خلاصه ماشینی:
"2. مشخص کردن ماههایی از سال که تعرفه فصلی باید بر این محصولات اعمال شود و
فصلی-دوره برداشت و کف شاخص بهای ماهانه-محصولات فوق بشرح زیر است:سیب
فصلی در کشور طی چندسال اخیر به شرح زیر است: 1-از سال 1383 به منظور تنظیم بازار میوه و جلوگیری از نوسانات قیمت،یک رشته
محصولات کشاورزی دارای اولویت برای اعمال تعرفه فصلی شناخته شدهاند.
جدول 2-مطالعات تطبیقی شاخص بهای عمدهفروشی(100-1376)محصولات کشاورزی با بالاترین نوسان قیمت طی دو سال 1376 و 1384
7. دوره زمانی اعمال تعرفه فصلی محصولات کشاورزی تحت شمول
در سال 1385 برای اولین بار در قبل واردات سیب،تعرفه فصلی اعمال شده است.
درصد در سال 1383 رسید و لذا مالیات ضمنی بر تولید داخلی آن اخذ شده است.
حاصل از محاسبه تعرفه فصلی سیب زمینی،5/47 درصد برای دوره برداشت و 95/18
دوره بهطور متوسط سالانه 70 هزار تن معادل 5 درصد از تولید داخلی کشور صادر شده است.
نشان میدهد طی دوره بهطور متوسط 18 درصد از تولید مازاد بر مصرف داخلی صادر
متوسط سالانه حدود 5 هزار تن معادل 8/2 درصد از تولید داخلی کشور صادر شده است.
دوره بهطور متوسط 14 درصد از تولید مازاد بر مصرف داخلی صادر شده است.
مطالعه سیاست تجاری نخود در ایران طی دوره 85-1376 نشان میدهد که طی سالهای 79-1376 ورود نخود به ایران علاوه بر اعمال 20 تا 40 درصد حقوق ورودی،با
نتایج حاصل از محاسبه تعرفه فصلی نخود،27 درصد برای دوره زمانی برداشت و
فصلی نیز است)برای واردات در دوره برداشت سیب درختی 70 درصد و در خارج از آن"