چکیده:
گذشته تاریخی همواره بخش مهمی از هویت فردی و اجتماعی
محسوب میشود و نوع نگارش تاریخ و بینش مورخ نیز به دغدغههای
او برای حفظ هویت و گذشتهاش مربوط میشود. در این نوشته که با
عنوان "تاریخنگاری هویت ملی "ارائه شده است ضمن بیان
چگونگی شکلگیری هویت ایرانی و موّلفههای اساسی آن و همچنین
تحولات و دگرگونیهای تاریخی هویت ایرانی؛ به نقش تاریخ و آتدیشه
تاریخنگاری مورخان ایرانی در بازیاتی؛ احیاء» تحول و تداوم هویت
ملی ایرانی میپردازیم.در این مبحث به چندگانگی مولفهها و پایههای
هویت ملی معتقدیم و تاریخ راایکی از پایههای مهم هویت میدانیم.
تاریخ تجلیگاه حضور انسان ایرانی است زیرا در تاریخ است که
انسان ایرانی با همه آنچه که دارد تجلی میپاید عنصر ایرانی همواره
با استمرار و پایداری در عرصه تاریخ حضور داشته و گذشته تاریخی
خود را در تاریخ حال و آیندهاش احیاء کرده است. در این مقاله, هویست
آیرانی را در اندیشه مورخان ایرانی در سه دورهی متفاوت باستانی.
اسلامی ی معاصر با توجه به سه مقوله ایرانیت. اسلامیت و تجدد مورد
بدرسی قرار دادهایم و نوع بینش و نگاه آنان را به هویت نشان داده ایم.
خلاصه ماشینی:
"مورخان بزرگ ایرانی چونکاشانی،عطاملک جوینی،خواجه رشید الدین فضل اله همدانی و حمد اله مستوفی وسایر مورخان این عصر با نگارش تاریخ،نژاد سلاطین خوارزمی،مغول،تاتار وترکمنها و ذکر انساب و گذشته و نوع زندگی و معیشت و سنن آیینهای اقوامصحراگرد ترک،تاتار،مغول و ترکمن در واقع خط تمایزی میان فرهنگ و تاریخعنصر ایرانی با فرهنگ اقوام صحرانورد ایجاد کردند و با نگارش تاریخ،تبار، مورخان ایرانی از زمان تسلط سلاجقه کمکم در صدد برآمدند که علاوه برنگارش تاریخ حاکمان غیر ایرانی و سلاطین ترک و سلجوقی و مغول و تاتار رابه عنوان حاکمان سرزمین ایران معرفی کنند(جوینی،1375:63 و 62 و 140-138).
نوعنگاه و بینش تاریخی مورخان ایرانی را در نگارش تاریخ در ارتباط با مسأله هویتملی بررسی کردیم و از آغاز تا پایان نقش ایران،اسلام و تجدد را در فرایند تکاملهویتیابی ایرانیان در بینش امن مورخان در دورههای باستانی،اسلامی و معاصر راروشن کردیم،در دورهی باستانی عناصر و مؤلفههای اساسی هویت ایرانی بامهاجرت آریاییان و استقرار آنان در فلات ایران،شکلگیری اسطورههای مشترکقومی و نژادی،جدال ایرانی و انیرانی،شکلگیری جغرافیای سیاسی ایرانشهر،نظامسیاسی،بهرهگیری از تشکیلات اداری و دیوانی ویژه و در نهایت تکامل نهاد دین و و در رواج و ترویج تجدد پیشتازی کنند.
نوعنگاه و بینش تاریخی مورخان ایرانی را در نگارش تاریخ در ارتباط با مسأله هویتملی بررسی کردیم و از آغاز تا پایان نقش ایران،اسلام و تجدد را در فرایند تکاملهویتیابی ایرانیان در بینش امن مورخان در دورههای باستانی،اسلامی و معاصر راروشن کردیم،در دورهی باستانی عناصر و مؤلفههای اساسی هویت ایرانی بامهاجرت آریاییان و استقرار آنان در فلات ایران،شکلگیری اسطورههای مشترکقومی و نژادی،جدال ایرانی و انیرانی،شکلگیری جغرافیای سیاسی ایرانشهر،نظامسیاسی،بهرهگیری از تشکیلات اداری و دیوانی ویژه و در نهایت تکامل نهاد دین و اتحاد آن با نهاد حکومت و با ویژهگیهای خاص اندیشه و آیین زرتشت شکلگرفتند."