چکیده:
عوامل و متغیرهای متعدد در سه سطح فردی،ملی و بین المللی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تاثیر میگذارند.از اینرو،یکی از منابع تعیینکننده سیاست خارجی جمهوری اسلامی،ویژگیها و خصوصیات جامعه و کشور ایران میباشد،به گونهای که درک و فهم ماهیت و رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران،مستلزم شناخت خصوصیات ملی و جامعه ایران است.منابع ملی سیاست خارجی جمهوری اسلامی،تمام ویژگیها و خصوصیات غیر حکومتی،جامعه،ملت و کشور ایران است که شامل متغیرهای جغرافیایی،فرهنگی،تاریخی، اجتماعی و اقتصادی میشود.هدف این مقاله واکاوی چگونگی تأثیرگذاری عوامل و عناصر جامعهای (Societal) ایران بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی است.در واقع،هدف پاسخگویی به این پرسش اساسی است که خاصههای ملی و جامعهای ایران چه تأثیری بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی دارند؟پاسخ موقت به این سؤال،به عنوان فرضیه،آن است که عوامل و متغیرهای ملی یا جامعهای ایران باعث ثبات و تداوم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران میشود.
خلاصه ماشینی:
"2-3-ایدئولوژی و گفتمان ایدئولوژی به معنای مجموعهای از مفاهیم و مفروضهها در مورد رفتار و نظامهای اجتماعی یا دستهای از اندیشهها و ایدهها راجع به نظم و کنش سیاسی-اجتماعی و چگونگی اجرا و اعمال آنها یکی دیگر از متغیرهای تأثیرگذار بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.
خصوصیاتی چون،جامعه در حال گذار،جمعیت جوان،همگونگی نژادی،دینی و فرهنگی،ناهمگونی قومی،زبانی و مذهبی، ساختار طبقاتی،سطح توسعه اجتماعی و ماهیت گروههای اجتماعی و جناح بندهای سیاسی مختلف،از جمله عوامل و عناصر مهم اجتماعی هستند که بهطور مستقیم و غیرمستقیم بر سیاست و رفتار خارجی جمهوری اسلامی تأثیر میگذارند و به آن شکل میدهند.
این امر اگرچه تأثیر مستقیم و برجستهای بر سیاستگذاری و رفتار خارجی جمهوری اسلامی ندارد،اما یکی از متغیرهای تأثیرگذار بر روابط آن با کشورهای غربی و مجامع بین المللی میباشد.
منافع اقتصادی این قشر اجتماعی که نفوذ زیادی نیز در ساختار سیاسی و قدرت دارد،به اقتصاد محور شدن سیاست خارجی جمهوری اسلامی کمک کرد.
بارزترین نمونه این تأثیرگذاری،به کارگیری موضوع مناسبات با آمریکا برای مصارف جناحی داخلی،از جمله قضیه مک فارلین در دوران ریاست جمهوری ریگان،میباشد 2000) (Buchta, 5-متغیرهای اقتصادی ویژگیها و منابع قدرت اقتصادی ایران نیز تأثیری بسزا بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی دارد.
علاوه بر این،سیاست انتقال انرژی از ایران و آسیای مرکزی به سایر کشورها یکی از متغیرهای دخیل در روابط جمهوری اسلامی با این کشورها،چین،هند و ترکیه و حتی اروپا بوده است.
تلاش کشور برای دستیابی به منابع انرژی جایگزین هیدروکربنها،از طریق تأسیس نیروگاههای هستهای و تولید سوخت مورد نیاز آنها به یکی از مهمترین مسائل و چالشهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی تبدیل شده است."