خلاصه ماشینی:
"بیشتر کتابهایتاریخ مربوط به دورهی قاجار چنیناست،و آنها روحانیت را در همانسمت حکومت-جنبهی انحطاط-قرار میدهند و جریان روشنفکری رادر طرف مقابل-منادی اعتلایجامعهی ایران-میگذارند و آنگاهمیکوشند با ارایهی سند یا تاریخی،نظرشان را اثبات کنند و خود را جداجلوه دهند»(ص 148 و 149)مؤلفان با رد«نسبی بودن ملاکخدمت و خیان در تاریخ»،معتقدندشناسایی خط خدمت و خیانت،یکی از نکتههای مهم تاریخ دویستسالهی ایران است(ص 150).
در ادامه،عناصرقیام به شرح زیر بیان شدهاند: 1-دشمنشناسی یا دشمنستیزی 2-افزایش برائت 3-ورود به میدان قیام و اقدام استبداد نیز برای خدشهدار کردنتبعات اجتماعی و انقلابی این حکم،سه روش را برگزید(تکذیب،ایجاداختلاف بین روحانیون و مصالحه باروحانیت)کتاب مورد بحث بهتشریح چگونگی واکنش شاه ودولتیان به مسألهی تحریم پرداختهاست.
فصل هجدهم:با عنوان«ایران درحکومت پهلوی دوم(1320 تا1357)»(صص 527-459)به بیانکلیات و تحولات گزینشی این دوره پرداخته است و از میان مهمترینحوادث،نهضت ملی و انقلاباسلامی را مورد بررسی قرار دادهاست.
در فصل هفتم(تحلیل تاریخیقیام تنباکو)،با ترسیم مثلث شیرازی،نوری و نجفی،مبنای تحلیل رانامهای نوری به شیرازی وجوابیهی ایشان قرار داده است،هرچند تلاش شده است که ارتباط بیناین سه نفر برقرار شود،ولی سندیقابل توجه از نجفی ارایه نشده و بهلحاظ فقر سند،درصدد برآمدهاند باخلط بحث به هدف خود نایل گردند.
مؤلفان کتاب،درمخفی کردن نام سیدین تعمد دارند وسعی میکنند با کشاندن کانون اصلینهضت از ایران به نجف،رهبریسیدین را کمرنگ کنند(ص 381)،در حالی که انقلاب در بستر تحولاتایران صورت گرفته و علمای نجف،در قبال این پدیده واکنشهای مثبتو منفی داشتند."