چکیده:
البرز مرکزی که از دره سفیدرود تا رودخانه آستاراچای را در برمی گیرد. یکی از قدیمی ترین سکونت گاه های اقوام ایرانی به حساب میآید. بخش شمالی که به استان گیلان شهرت دارد از نظر تنوع فرهنگی و قومی قابل توجه است. اکثر ساکنین شرق این استان گیل مردان هستند و در مناطق کوهستانی اقوام تالش، تات و کرد اسکان یافتهاند. هر چه از کناره ی دریای خزر به سمت کوهستان برویم از جمعیت گیل مردان کاسته و به تعداد تالش های دامدار و کشاورز افزوده میشود و برای نزدیک شدن به تات زبان ها، باید به سمت خط الراس سلسله جبال البرز حرکت کرد. بالاخره اگر از مناطق شرقی به سمت غرب برویم با آذری های ساکن دراین استان رو به رو میشویم. در مناطق کوهستانی جزیرههایی از قوم ایرانی کرد زندگی می نند که کثرت آن ها در منطقه ی عمارلو بیش تر مشاهده می شود. این مقاله درصدد است نحوه پراکندگی این اقوام را در استان گیلان ترسیم نماید.
خلاصه ماشینی:
"-تات واژهی تاتها امروزه به دو گروه زبانی کاملا متفاوت اطلاق میشود که بخشی ازآن در قفقاز شرقی مورد استفاده قرار گرفته و به زبان فارسی کاملا نزدیک است و بهگروه جنوب غربی زبانهای ایرانی تعلق دارد؛در صورتی که گویش باقی مانده در شمالغربی ایران مانند تالشی و سایر لهجههای خزری مانند گیلکی،مازندرانی،کردی وبلوچی به گروه شمال غربی زبانهای ایرانی تعلق دارد و با مفهومی قومی و نژادیذکر شده است و به کسانی که واقعا و مستقیما از نژاد قدیمی ایرانیان هستند اطلاقمیشود(بازن،1367:437).
-شهرستان تالش این شهرستان که شاید از نظر وسعت یک سوم استان گیلان را به خود اختصاصداده است از هفتت شهر به اسامی رضوانشهر،پرهسر،اسالم،هشتپر،لیسار-که درساحل دریای خزر قرار گرفتهاند-و شهرهای ماسال و ماسال شاندرمن-که درمنطقهی دشت قرار گرفته-تشکیل شده است،علی رغم اینکه شهرستان تالش ازترکیب فرهنگی نسبتا وسیعی برخوردار است که با نام آن همخوانی دارد،اما دو قومعمده اکثریت جمعیت آن را تشکیل میدهد که عبارتند از: &%02119MMFG021G% -قوم تالش اکثریت جمعیت این شهرستان را تالشان تشکیل میدهند؛هرچند پراکندگی آنها درسطح این شهرستان یکسان نمیباشد(آقاجانی،بیتا؛عبد الی،1371 و 1380)به طوریکه در نواحی ساحلی تا حدود اسالم با گیلکها همسایه هستند و از اسالم تا آستاراغلظت آذری زبانهای مهاجر افزوده میشود(بازن،1367:16)و در جنوب وجنوب غربی این شهرستان علاوه بر همسایگی با تاتها در مناطق کوهستانی(بازن،1367:439 و کروکی پیوست)با آذری زبانهای استانهای اردبیل همسایه هستند."