خلاصه ماشینی:
"در میان مللی هم که در آن زمان تابع ایران بوده و نواحی مهم ایران ساسانی را تشکیل میدادهاند دو زبان دیگر رواج داشته و باین دو زبان نیز اسناد مهمی دربارهء دورهء ساسانی هست که از آنها نمیتوان غافل ماند زیرا که تاریخ این دو ملت پیوستگی کامل با تاریخ ایران دارد و بسیار جزئیات مهم هست که تنها مورخین آنها ضبط کردهاند یکی از آنها زبان ارمنی است و آنهم ارمنی قدیم که ارمنیان خود بآن«گراپار»میگویند و اینک فقط در میان عدهء معدود از کشیشان ارمنی رواج دارد و مورخ دورهء ساسانی ناگزیرست باین کتابها هم رجوع کند،برخی ازین کتابها بزبانهای اروپایی ترجمه نشده و آن چند کتابی هم که ترجمه شده همان معایب ترجمهای متون لاتین و یونانی را دارد و باز اینجا مورخ ناچارست که خود زبان بداند و خود بسرچشمه رجوع کند.
استاد آرتور کریستن سن که شرح احوال او را دانشمند محترم آقای سعید نفیسی بتفصیل فرمودهاند،در چند رشته از مسائل راجع بایران اطلاع کافی داشته است: داستانها و روایات ملی ایران-تحقیقات و تتبعات راجع بتاریخ و ادبیات اوستائی- ادبیات پهلوی-لهجههای جدید ایرانی-فرهنگ تودهء ایرانی-تاریخ و تمدن دورهء ساسانی-ادبیات فارسی و عربی؛و در هریک از این رشتهها تألیفات گرانبهائی که برخی از آنها مانند:شاهنشاهی ساسانی-ایران در عهد ساسانیان-رسالهء بزرگمهر حکیم-سلطنت قباد و کمونیسم مزدکی-مطالعاتی انتقادی در باب حکیم عمر خیام بفارسی ترجمه شده است،بیادگار گذاشته و مجموعهء تألیفات او بشصت کتاب در زبانهای انگلیسی و فرانسوی و دانمارکی و آلمانی بالغ میشود."