خلاصه ماشینی:
"و بالاخره باید به نوعی تعاونی سنتی زنانه و کهن و بسیار گستردهای که تا چند دههء پیش نه تنها در اغلب روستاها و ایلات ایران،بلکه در اغلب شهرها نیز وجود داشته است و به نامهای بسیار متنوعی که مشهورترین آنها «شیرواره»یا«واره»است،نامیده میشوند، اشاره کرد.
به طور خلاصه میتوان گفت: «واره»سازمانی نهادی شده و گسترش یافته در اغلب مناطق و در میان اقوام مختلف ایرانی با کارکردهای مرکب است که به نظر میرسد از تلاشی برخی اشکال تعاونی قدیمیتر زاده شده و به خاطر اقتصادی کردن دامداری معیشتی و نیمه معیشتی در زمینهء تولید فرآوردههای شیری(رسا کردن میزان شیر و نیروی کار و صرفهجویی در این دو عامل)و به خاطر ماهیت و تقدس شیر و پارهای نیازهای اجتماعی-روانی«هموارگان» (اعضاء واره)تا به امروز تداومیافته است.
برای تخمین وارههای ایران،در دوران گسترش آنها اگر سرشماری سال 5331(43 سال قبل)را در نظر بگیریم،در این سرشماری جمعیت روستائی ایران 21/000757 نفر و عشایر کوچنده 797342 نفر قلمداد شده است.
حال براساس آمارهای یادشده اگر 000006 خانوار روستائی و ایلی کوچنده را به هر دلیل و به هر شکل فاقد دام بشمار آوریم و میانگین تعداد اعضاء واره را 5 نفر در نظر (به تصویر صفحه مراجعه شود) بگیریم،در سال 5331 حدود 000004 سازمان تعاونی غیررسمی و کوچک و بیآوازهء واره داشتهایم که در حدود 2 میلیون عضو داشتهاند و ده میلیون نفر روستائی و عشایر ایرانی به طور مستقیم تحت تأثیر این سازمانهای کوچک اما بسیار فراگیر بودهاند."