خلاصه ماشینی:
"درباره این مرد بزرگ که صد چون جنید و بایزید را سزد که کبادهاش معرفتش کشند،گفتنی چندان دارم که"مثنوی هفتاد من کاغذ شود"و نیز به قول مولانا جلال الدین محمد: یک دهان خواهم به پهنای فلک تا بگویم شرح آن رشک ملک (مثنوی،تصحیح نیکلسون،5/1884) روزی از او خواهش کردم درباره زندگی خود چند سطری بنگارد تا سندی باشد متقن و مجال حدس و گمان را از میان بردارد.
4 گرچه آشتیانی علاقه خود به تصحیح متون فلسفی را پیش از این هم نشان داده بود،تصحیح انتقادی کتاب الشواهد الربوبیه تالیف صدر الدین شیرازی همراه با حواشی حکیم سبزواری(انتشارات دانشگاه مشهد،1346)نخستین اثر تحسینآفرینی بهشمار میرود که دانشمندان دانشگاهی و محققان حوزه فلسفه و عرفان اسلامی را با تبحر شگرف آشتیانی در زمینه تصحیح متون فلسفی و عرفانی ایران آشنا میسازد.
پروفسور شادروان هانری کربن،اسلامشناس بزرگ فرانسوی که آثار بسیاری از او به زبان فارسی ترجمه شده است،آنگاه که ژرفای اندیشههای آشتیانی را در مقدمههای تحلیلی او میکاوید و در مطالب و مباحثی که آشتیانی در این چند جلد یا در دیگر آثار خود مطرح کرده بود،به تعمق میپرداخت، ملاصدرای شیرازی را در برابر خود مجسم میبیند و بیگمان از این جهت بود که سید جلال الدین آشتیانی را ملاصدرایی خواند که دوباره زنده شده است.
10 وقتی کتاب شکوه شمس با مقدمه مبسوط آشتیانی در تهران منتشر شد، من نسخهای از آن را برای خدای بیامرز شیمل به هاروارد فرستادم و او ضمن اعلام وصول،نوشته بود بر خود میبالد که دانشمندی بر ترجمه فارسی کتابش مقدمه نوشته که آوازهاش"نام همه محققان و استادان حوزه عرفان و فلسفه را در محاق فرو برده است."