خلاصه ماشینی:
"چنانکه اشاره کردیم تزئین این سفالها عبارت است از یک رشته نوارهای برجسته که گاه با عناصر دیگری نیز همراه است و این نوارها بر حسب اندازه و ابعاد و شکل قرار گرفتن و ترکیب با عناصر همراهیکنندهء خود،5 گروه سفاتل را به ما عرضه میدارند: در گروه یک،نمونههایی قرار دارند که به همدیگر بسیار نزدیکند و تا لبهء سفال امتداد پیدا میکنند(شکلهای 3-2-1).
نخست به نظر آمد که شاید قطعاتی از یک حاشیهء تزئینی باشند،ولی بعدا معلوم شد چنین نیست چون نقوش و تزئینات این سفالها فاقد قرینهسازی است و بعلاوه قسمت بدون تزئین بزرگتر یا مساوی قسمت تزئیندار است و به این ترتیب ممکن بود بشود حدس زد که تنها همین قسمت تزئیندار در مقابل دید قرار میگرفته.
اینکه این مصالح را در ابنیهء قدیمی موجود نمییابیم علتش ممکن است این باشد که این مصالح در معماری از زمانهای قدیم،دیگر از دور خارج شده بودند و دلیل دیگرش،بخصوص،اینست که آنها متعلق به معماری ابنیهء کوچک و سطح پایین و متعلق به آن نوع معماری روستایی بودهاند که همواره از مصالح بیدوام و ضایعشدنی استفاده میکرده و تنوع و تجدد نمیپذیرفته و در نتیجه در نمونههای موجود شناخته نیست و عملا در تحقیقات باستان شناسی چیز ناشناختهای است.
تزئینات سفالهای مزبور در برخی از موارد،مثلا در سفالهای نوادار مسجد اصفهان،اقتباسی از نمونههای اصلی چوبین است،در حالیکه در سفالهای اردستان و فهرج و قبیرا این تزئینات،لااقل در برخی نمونهها،به نقاشی نزدیک شده و نقشهای پختهتر و (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 1-مسجد جمعهء اصفهان،سفال،گروه یک شکل 2-سفال،گروه یک پروردهتری پیدا کرده است،مانند همالن نقشی که در میان یک قاب مروارید،محصور گشته یا همان طومار مانندهایی که حاوی کتیبهای بخط کوفی است."