خلاصه ماشینی:
"دریای مازندران به دلیل موقعیت جغرافیایی و اقتصادی خود در طول تاریخ همواره از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و هر قوم و طائفه و یا هر صاحبنظری بنا به سلیقه وانگیزه خاص،نامی بر آن نهاده است و لذا این دریا دارای اسامی فراوانی میباشد که به مهمترین آنها در این مختصر اشاره میشود: 1.
هـ)بحر«باب» نامگذاری آن دریا به بحر«باب»که در اعلاق النفیسه19و کتاب ابو لفداء20آمده به دلیل وجود شهر«دربند»یا«باب»یا«باب الابواب»است که شهری بوده نزدیک شروان و بر ساحل باختری دریا،انو شیروان در زمان سلطنت خود برای جلوگیری از هجوم اقوام مختلف مانند تاتارها و خزرها به داخل مرزهای ایران دیواری به طول هفت فرسنگ بنا کرده که گفته میشود21بقایای این دیوار که به آن دیوار قفقاز میگفتند هنوز باقی است.
38 بنابراین اطلاق دریای مازندران به نام دریای خزر هیچگاه معقول به نظر نمیرسد چون قومی بودند که در حدود هزار سال پیش از بین رفتند و اثری از آنان باقی نمانده است.
بار تولد در تذکره جغرافیای تاریخی خود،ص ص،290-289،مینویسد:مآخذ و زمان ظهور نام مازندران مشکوک است یاقوت درج 40 اشاره میکند این نام از چندی قبل پیدا شده و جای دیگر اشارهای به آن ندارد ولی عدهای مازندران را ولایت واقع در داخل کوههای«ماز»میدانند که از سرحدات گیلان تا شهر جاجرم بسط یافته است.
برخی از افسانهها و روایات منابع مختلف میگویند:این قوم که ظاهری خشن موهای آویخته و چشمانی ازرق داشتند در نواحی ارمنستان و شمال دریای خزر امروزی زندگی میکردند و آنها همچون خزرها از نوادگان یافث بن نوح بودهاند."