چکیده:
تربیت بدنی به عنوان یکی از شاخه های علوم تربیتی، نقش موثری در تحقق اهداف تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان ایفا می نماید. تربیت بدنی دارای آثار و فواید جسمانی، شناختی و اجتماعی فراوانی است که نقش و جایگاه آن را در نظام آموزشی توجیه می نماید. این مقاله با هدف بررسی رویکردها و الگوهای طراحی برنامه درسی تربیت بدنی صورت گرفته است. پس از بررسی اسناد و مدارک و مبانی نظری، خصوصیات و ویژگی های مذکور با استفاده از نظرات متخصصان تربیت بدنی و برنامه ریزی درسی اعتبار یابی شده است. برای تعیین رویکردها و الگوهای برنامه درسی، مجموعه ای از آنها تهیه و در اختیار متخصصان قرار گرفت. سپس بر اساس اهداف آموزشی و ویژگی های دانش آموزان دوره ابتدایی، نظرات آنها پیرامون رویکردها و الگوها با استفاده از مصاحبه، بررسی و در نهایت جمع بندی گردید. رویکردهای شیوه زندگی فعال، حرکات بدنی و فردی - اجتماعی به عنوان رویکردهای اصلی دوره ابتدایی شناخته شدند و الگوهای تربیت بدنی توسعه ای، انسان گرایی، آمادگی جسمانی، آموزش حرکات بدنی، مطالعات حرکت شناسی، تعلیم و تربیت از طریق بازی، خودشناسی، آموزش بر مبنای مراحل رشد و آموزش مبتنی بر مفاهیم، الگوهایی هستند که در این زمینه معرفی شده اند. اما در دوره ابتدایی الگوهای آموزش حرکات بدنی، تعلیم و تربیت از طریق بازی، مبتنی بر فعالیت و آموزش بر مبنای رشد از بین الگوهای مذکور به عنوان الگوهای غالب شناخته شدند. رویکرد تلفیقی و استفاده از همه الگوها به تناسب پایه های تحصیلی مورد تاکید متخصصان قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"در این مجموعه اهداف تربیتبدنی با توجه به نیازها و ویژگیهای جسمانی،عاطفی،ذهنی و اجتماعی فراگیران در دورهی ابتدایی،دستور العمل تنظیم و طراحی برنامهی ساعات درسی،جدول اختصاصی فعالیتهای ورزشی،بیان شده است(راهنمایی معلمان 1379) در همین سال،مجموعهای تحت عنوان راهنمای برنامهی درسی تربیتبدنی در دورهی ابتدایی توسط گروه تربیتبدنی سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش انتشار یافت.
در زمینهی تعیین رویکردهای برنامهی درسی با توجه به مبانی نظری و تأکید در برنامهی درسی تربیتبدنی انجمنهای بین المللی و کشورهای پیشرفته از متخصصان تربیتبدنی و برنامهریزی درسی سؤال شده که با توجه به اهداف آموزشی این دوره و خصوصیات بدنی،ذهنی،عاطفی و اجتماعی دانشآموزان کدام رویکرد لازم است مورد تأکید قرار گیرد.
اگر در برنامهی درسی تربیتبدنی دورهی ابتدایی با توجه به خصوصیات و ویژگیهای رشدی دانشآموزان تأکید نماییم،اصولی بر این الگو وجود دارد که به آنها اشاره میشود:1-اهمیت لذت بردن در فعالیتهای بدنی 2-اهمیت بازی در شکلهای مختلف 3-حداکثر مشارکت همهی بچهها در برنامههای ورزشی 4-توسعهی مهارتها و افزایش درک دانشآموزان از فعالیتهایی که تجربه میکنند.
در زمینهی الگوهای طراحی برنامهی درسی تربیتبدنی که در خصوص عناصر اصلی برنامهی درسی از قبیل اهداف،محتوا، روشهای آموزشی و ارزشیابی تصمیمگیری میشود باید الگویی انتخاب شود که به اهداف تعلیم و تربیت و ویژگیهای دانشآموزان در این دوره تناسب داشته باشد،الگوهای تربیتبدنی توسعهای،انسانگرایی،آمادگی جسمانی،آموزش حرکات بدنی،مطالعات حرکت شناسی،تعلیم و تربیت از طریق بازی و خودشناسی از یک طرف و الگوهای حرکات بنیادی،آموزش آمادگی جسمانی،آموزش مبتنی بر مراحل رشد،آموزش مبتنی بر فعالیت، آموزش انسانگرایی،آموزش ورزش،آموزش ورزشهای طبیعی،آموزش مبتنی بر مفاهیم و آموزش رشد شخصیت از طرف دیگر مورد بررسی قرار گرفته شد(شفیعنیا 1383،جوویت 1995 اسمعیلی و 1383 کلی و ملوگرانو 2004)."