چکیده:
تاثیرپذیری از تفاوتهای موجود در آرای فقهی دربارهء ماهیت و آثار وقف، منجر به پیدایش برداشتهای مختلف از مفاد مواد قانون مدنی متضمن احکام وقف شده است.یکی از موضوعات مورد اختلاف،نحوهء ارتباط عین موقوفه با واقف و در نتیجه امکان یا عدم امکان بازگشت عین موقوفه به واقف،بعد از زوال وقف است.مطالعهء حاضر نشان میدهد که با وجود اظهار نظرهای مخالف،قانون مدنی فک ملک از واقف در نتیجهء وقف را نپذیرفته است.این مالکیت به موقوف علیهم یا شخصیت حقوقی وقف نیز منتقل نشده است.در نتیجه،تصرفات مالک در ملک موقوفه که منافی با حق موقوف علیهم نباشد، جایز است.بقای مالکیت مالک بر موقوفه،منجر به آن میشود که هرزمان که وقف به سبب هریک از اسباب زوال زایل گردد،سلطهء کامل واقف یا ورثهء موجود او،بر آن موقوفه اعاده شود.به این ترتیب،در صورت وجود اشاعه میان وقف و ملک،با فروش ملک،مالک موقوفه حق شفعه نسبت به ملک مزبور خواهد داشت.
خلاصه ماشینی:
"مالکیت به موقوف علیهم یا شخصیت حقوقی وقف نیز منتقل نشده است.
عدم امکان بازگشت موقوفه به واقف بعد از زوال وقف است.
است و احکام مربوط به حق انتفاع،در پاسخگویی به مسائل مربوط به وقف نیز کاربرد دارد،- همچنین،گفته شده است"تحبیس یعنی حبس کردن چیزی از طرف مالکش به
چون فرض شده است که"حبس عین"یعنی انتزاع ملک از مالکیت واقف و غیر قابل نقل و انتقال
یا ورثهاش برمیگردد زیرا که وقف حبس مال است تا زمانی که موقوف علیهم موجود باشند"
گفته شده است که"وقف در حکم تملیک منفعت به موقوف علیهم است"(امامی،
وقف مالک عین یا منافع موقوفه شده است.
حق انتفاع نسبت به موقوفه وجود دارد،ولی این حق متعلق به موقوف علیهم است نه
همچنین،گفته شده است که عین موقوفه"پس از انقراض موقوف علیهم به ورثه مالک برمیگردد،
چون یا وقف از ملکیتش خارج نشده و یا اگر خارج شده یک خروج مشروط به این شرط بوده است
همچنین گفته شده است که ممکن است"وقف برای تعمیر و مرمت پلی باشد که روستا را به شهر
24)در این صورت نیز ممکن است وقف پایان یابد.
است که منظور ایشان فروش عین موقوفه همراه با منافع آنکه به وقف تعلق گرفته
تکلیف نشده است که اگر واقف هیچگاه نیازمند نشد و رجوع نکرد،آیا وقف چون حبس مطلق است
نیست"،تقسیم حاصل فروش موضوع وقف در میان موقوف علیهم نیز جایز نمیباشد.
دادگاه(حاکم)مجاز به فروش وقف است و مالک یا موقوف علیهم دارای آن اختیار
بلکه حق انتفاع موقوف علیهم نیز از موضوع وقف به ثمن آن و به تبع تبدیل ثمن به"