خلاصه ماشینی:
"از آنجایی که کشورمان دارای تنوع زبانی بسیار زیادی است و نه تنها زبانشناسان بلکه بسیاری از غیر متخصصان هم،به صرف علاقهمندی،به گردآوری گویشها میپردازند،آشنایی با مبانی نظری این رشته ضروری است؛چرا که پژوهشهای گویششناسی در کشور ما شکلی سنتی دارد و از نظریههای جدید در آن خبری نیست.
این فصل با نتیجهگیری زیر به پایان میرسد:در حالی که مردان در استفاده از صورتهای غیر معیار زبان کاملا ثابت قدم هستند و به کاربرد آن صورتها ادامه میدهند،زنان نیز به طور قابل توجهی کاربرد گونههای غیر معیار را در گفتارشان افزایش دادهاند تا بدانجا که در حال حاضر تفاوت بسیار کمی بین زنان جوان و مردان از لحاظ زبانی وجود دارد(همانجا).
در فصل هفتم از بخش سوم با عنوان«مرزها»،براین نکته تأکید میشود که گویششناسی سنتی برروی تفاوتهای ناحیهای گفتار و مرزهای همگویی متمرکز شده بود و فقط به مشخص ساختن این مرزها اکتفا میکرد،در حالی که نویسندگان این کتاب به بررسی دقیقتر برخی مرزهای همگویی برای مشخص کردن نقش آنها و مفید بودنشان در گویششناسی معتقدند و موضوعهایی از قبیل«الگوهای مرزهای همگویی92»، «درجهبندی مرزهای همگویی03»،«همبستههای فرهنگی مرزهای همگویی13»و «مرزهای فرهنگی و تنوع گویشی23»را به طور مفصل و با آوردن نمونههایی مطرح کردهاند.
در فصل هشتم کتاب با عنوان«گذرها»،به دو نوع گذر تدریجی و ناگهانی اشاره شده و این نکته که گذر یک گونهء زبانی از یک ناحیه به ناحیهء دیگر معمولا به صورت تدریجی صورت میگیرد مطرح شده است؛هر چند که ممکن است به ندرت هم اتفاق بیفتد که یک گونهء زبانی به طور ناگهانی و غیر منتظره در منطقهای دیگر دیده شود."