چکیده:
(IBیکی از مقولههای مهم دستوری که بجاست دربارهء آن تحقیقی جدی و همه جانبه انجام پذیرد،مقولهء افزوده است.افزوده یکی از عناصر ساختمانی بند محسوب میشود که میتواند به صورت عبارت حرفه اضافهای،گروه اسمی،قید و همچنین بندهای ساده ظاهر شود.موضوع افزوده بحثی است که هم نظریههای صورتگرا و مشخصا برنامهء کمینهگرا (CHOMSKY1995,HAEGEMAN2006,RAdFORd 2004) و هم نظریههای نقشگرا (همچون دستور نقشگرای نظاممند هلیدی و متیسون HALLidAY MATTHiESSEN 2004 )به آن پرداختهاند.اما تحلیل صورتگرایان از افزوده یکسان نیست(مشخصا گروهی از زبانشناسان افزودهها را در جیاگاه خواهر X?? و ذیل X?? و متمم را خواهر X و ذیل X?? قرار میدهند وگروهی دیگر آنها را به منزلهء خواه رو افزوده شده به فرافکن بیشینه صورتبندی میکنند)و هم مصادیق افزوده در رویکرد نقشگرا در برابر صورتگرا همانند نیست(مشخصا نقشگرایان تقسیمبندی بسیار مفصلی از افزودهها پیشنهاد کردهاند).در کنار نظریههای صورتگرای یاد شده،نظریهء صورتگرای تعاملی (ERNEST 2002) نیز وجود دارد که به تعامل میان اصول نحوی از یکسو و ویژگیهای معنایی از سوی دیگر قائل است.در این دیدگاه،هم محدودهء توزیعی وسیعی برای طبقات بزرگ افزوده و هم جزئیات درونی آنها،از طریق ویژگیهای معنایی واژگانی و قواعد ترکیبی شکل میگیرد.اصول نحوی مسئول بنا کردن محدودههای اولیهای از جایگاههای ممکن برای افزودهها در زبانهاست.این مقاله میکوشد توصیف و تحلیل افزودههای زبان فارسی را در چارچوبهای مطرح ارائه کند.IB)
خلاصه ماشینی:
"موضوع افزوده بحثی است که هم نظریههای صورتگرا و هم نقشگرا به آن پرداختهاند،اما تحلیل صورتگرایان از افزوده یکسان نیست،بدین صورت که در این رویکرد در نمایش ساخت گروهی مقولههای نحوی و روابط ساختاری موجود بین آنها یک هسته و گاه یک متمم و گاه یک یا چند سازهء اختیاری وجود دارد که به آنها افزوده میگویند.
>1-4 تحلیل افزودههای زبان فارسی در رویکرد نقشگرا در این قسمت انواع افزودهها،براساس چارچوب نظری هلیدی و متیسون (HALLiday MATTHiESSEN 2004) به همراه نمونههای فارسی معرفی میشود: 1-1-4 انواع افزودههای ربطی تشریحی63بدلی33توضیحی43:به بیان دیگر،به عبارت دیگر،به زبانی گویاتر نمونهسازی53:برای نمونه،برای مثال،مانند واضحسازی93اصلاحی73:دستکم،حد اقل،لا اقل،بهتر اینکه بازداری83:ضمنا،اتفاقا،در ضمن اغماضی04:در هر حال،گذشته از این،بههرحال جزئیسازی14:مخصوصا،به ویژه،خصوصا بازگشتی24:از آنچه گفتیم،همانگونه که ملاحظه کردیم ماحصلی34:بهطور خلاصه،مختصرا،بهطور مختصر،جان کلام تصدیقی44:واقعا،در واقع،حقیقتا،به دور از تصور نمودار 1:تقسیمبندی افزودهء تشریحی (33).
نمودار 9 (به تصویر صفحه مراجعه شود) 2-3-4 تحلیل افزودههای زبان فارسی در رویکرد صورتگرای تعاملی در این بخش انواع افزوده براساس چارچوب ارنست (ERNST 2002) به همراه نمونههای فارسی معرفی میشود.
نتیجهگیری نتایج به دست آمده از دادههای تحقیق در زبان فارسی براساس ادعاهای رویکرد نقشگرا در موضوع افزوده نشان میدهد که در واقع ادعاهای ممحض معنایی که براین باورند که افزودهها بدون هیچ محدودیت نحوی،در هرجایی که تعبیر شوند میتوانند قرار گیرند، فاقد کفایت تجربی است.
در این زمینه میتوان نتیجه گرفت که اگرچه هرکدام از رویکردهای صورتگرا و نقشگرا به صورت جداگانه مبانی نظری،مفاهیم و راهکارهای مؤثری را در توصیف یک زبان ارائه میکنند،هیچیک از نظریههای مطرح شده در بحث افزودهها به تنهای برای تبیین دادههای زبان فارسی کارآمد نیست؛پس یافتن حدی واقعگرایانه،و به بیانی دیگر،نظریهء صورتگرای تعاملی ارنست،پذیرفتنیتر از نظریههای نقشگرای هلیدی و متیسون و صورتگرای محض دربارهء جایگاه و نحوهء توزیع افزودههاست."