چکیده:
تحقیق نشان از وجود رابطه مثبت و بلندمدت بین قیمت سر مرز و جهانی پنبه و نبود رابطه بلندمدت بین قیمت داخلی و جهانی پنبه دارد.نرخ حمایت اسمی مستقیم در بیشتر دوره مثبت، نرخ حمایت اسمی غیرمستقیم منفی و نرخ حمایت کل در برخی سالها مثبت و در برخی منفی بوده است.سیاستهای دولت در زمینه قیمتگذاری محصولات کشاورزی برانگیزههای تولید و بازده در بخش کشاورزی اثر میگذارد.پنبه ششمین محصول زراعی ایران است که به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی بهطور گستردهای دخالت دولت در بازار و تولید آن اعمال شده است. این دخالتها بر شکلگیری قیمتها در بازار و ارتباط آن با قیمتهای جهانی تأثیر گذاشته و موجب اعمال حمایت یا مالیات بر تولیدکنندگان پنبه شده است.در این مطالعه با استفاده از روش اقتصادسنجی،روابط قیمتها در بازار داخلی براورد و با استفاده از شاخص نرخ حمایت اسمی، آثار سیاستهای اعمال شده در تحریف قیمتهای نسبی تولیدکننده بررسی شده است.نتایج
خلاصه ماشینی:
"مجموع آثار دخالت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمتهای نسبی از طریق محاسبه نرخ حمایت اسمی کل و با استفاده از رابطه زیر به دست میآید(کروگر و همکاران،2731): (5) NPRT PA/PNA-(E*/E*)(PA?/PNA?)/(E*/E*)(PA?/PNA*) نرخ حمایت کل با علامت منفی نشان میدهد که برایند دخالتهای مستقیم و غیرمستقیم دولت در بازار محصولات کشاورزی و سیاستهای اتخاذ شده در بخش تجارت و نرخ ارز موجب شده است تولید محصول از جهت تولیدکننده مشمول مالیات پنهان باشد.
نتایج مربوط به محاسبه نرخ حمایت اسمی بررسی روند قیمتها نشان میدهد که نوسانات قیمت پنبه در بازار جهانی به دلیل افزایش نرخ ارز و رشد تورم در داخل کشور،به بازار داخلی تسری پیدا نکرده است و همانگونه که در قسمت قبل نشان داده شد،پس از پیروزی انقلاب اسلامی،بازار پنبه در ایران بیشتر تحت تأثیر سیاستهای ارزی بوده است.
نتیجه این قسمت نشان میدهد که دولت با اعمال سیاست نرخ ارز و کنترل تجاری،از رشد شاخص قیمتها در بخش غیرکشاورزی جلوگیری کرده و در شرایطی که تا قبل از سال 2731 اکثر واردات و صادرات کالاها با نرخ ارز 07 ریال انجام میشده،قیمت داخلی پنبه همگام با کاهش ارزش پول داخلی در بازار آزاد افزایش یافته است و حتی در سالهایی مانند 4631 و یا در دوره 4731 الی 9731 که قیمت جهانی پنبه کاهش یافته،قیمت داخلی روند صعودی خود را ادامه داده است،درحالیکه اگر دولت اجازهء واردات پنبه به نرخ رسمی ارز را مانند سایر کالاها فراهم میکرد،قیمت پنبه داخلی به شدت کاهش مییافت."