چکیده:
اعتقاد به منجی موعود را تقریبا میتوان در تمام ادیان فراگیر دانست. در دین مقدس اسلام، بحث از منجی با آموزه مهدویت شناخته میشود. اصل اعتقاد به منجی موعود که در آخرالزمان ظهور میکند و جهان را پر از عدل و داد میکند، مورد اتفاق شیعه و اهل سنت است؛ هر چند در جزئیات مانند زمان تولد منجی موعود اختلافهایی وجود دارد. در آیین هندو، بحث از منجی با تجسدهای خدایان هندویی به ویژه ویشنو مرتبط است. بنابر این آیین، خدایان در مقاطع مختلف تاریخ، به صورت انسان یا حیوان تجلی و تجسد مییابند و جهان را از خطر نجات میدهند. این معنا از منجی اندکی عامتر است. در معنای خاص آن، منجی در آخر الزمان ظهور میکند. کالکی آخرین تجلی ویشنو، بهعنوان منجی آخرالزمان مورد انتظار است.به رغم برخی شباهتها میان منجی موعود در آیین هندو با مهدی موعود اسلام، در اهداف و برخی از اوصاف، تفاوتهای چشمگیری نیز بین این دو وجود دارد. منجی موعود آیین هندو، شأن الوهی دارد، با آمدنش حکومت جهانی برپا نمیشود؛ بلکه جهان به پایان میرسد و ثمره ظهور او برای انسانهای دوره بعدی از جهان است در حالی که این گونه اوصاف با منجی موعود اسلام متفاوت است.
خلاصه ماشینی:
"در برخی از این آیات به وعده خداوند بر غلبه اسلام و دین حق بر سایر ادیان و برپایی حکومت صالحان در سراسر زمین بشارت داده شده است که تاکنون چنین وعدهای به طور کامل محقق نشده است و بدین جهت و با ضمیمه قرائن دیگر بر حکومت جهانی موعود منتظر تطبیق میشود.
عمار از رسول خدا( شنیده بود که امامان دوازده نفرند و دوازدهمین آنان که نهمین فرزند از نسل امام حسین( است، مهدی موعود است که دروه غیبت طولانی خواهد داشت و با ظهورش جهان را پر از عدل و داد میکند (خزاز قمی، 1401: 120).
در برخی از روایات آمده است که برخی از اصحاب از امام علی( درباره مهدی موعود(عج) و ویژگیهای آن حضرت سؤال کردهاند (نعمانی، 1397: 212) که نشان میدهد که اگرچه این بحث به طور جدی در این دوره مطرح نبوده است، اما مطلبی ناآشنا در میان اصحاب امام( نبوده است.
در قرائت مشهور آیین ویشنویی، کالکی یا منجی موعود این آیین، به صورت انسانی سوار بر اسب سفید به همراه شمشیر از نیام برآمده تصویر شده است که مشابه همین تصویر در ذهن مسلمانان وجود دارد که این تصویر در برخی از جهات آن مانند داشتن شمشیر را میتوان به برخی از روایات مستند کرد (ر.
خدایان متعدد، در دورههای مختلف برخی جای برخی دیگر را میگیرند و نقشهای متعددی را ایفا میکنند و حتی بنابر دیدگاه مشهور در این آیین، پس از طی هر دوره کامل از ادوار جهان، عمر برهما یا خدای جهان نیز به پایان میرسد و برهمایی جدید متولد میشود که بدین ترتیب، هیچ خدایی را ازلی و ابدی نمیتوان شمرد."