چکیده:
در این مقاله کوشش شده است تا به بحث در باب مردسالاری و بهداشت باروری پرداخته
شود. در این خصوص نخست ضمن معرفی کارپایه یا چارچوب مفهومی بحث، دو مفهوم بهداشت
باروری و مردسالاری مطرح و سپس چارچوبهای نظری فمینیسم مرور شدهاند. در این رابطه
از دیدگاه فمینیسم مارکسیستی، فمینیسم رادیکال، فمینیسم سوسیالیستی، فمینیسم لیبرال
و فمینیسم سیاهپوستان یاد شده و به نحوی گذرا تحولات جنبش رهایی زنان مورد بحث و
بررسی قرار گرفته است. آنگاه پژوهش انجام شده در 5 روستای 5 استان کشور مورد بحث
قرار گرفته است و ضمن معرفی، فن گفتوشنود متمرکز گروهی و ویژگیهای آن به نحوة
انتخاب 171 زن و 123 مرد در گروههای سنی مختلف اشاره شده است. تصریح و تأکید شده
که یافتههای تحقیق فقط در خصوص شرکتکنندگان در تحقیق موضوعیت داشته و حتی به
روستاهای محل تحقیق نیز تعمیمپذیر نیست. در پایان مهمترین یافتههای تحقیق مرور
شده تا نشان داده شود که مردسالاری چگونه و با چه شرایطی بر بهداشت باروری زنان
اثر میگذارد. در خلال معرفی تحقیق بر این نکته تأکید روا گردیده است که زندگی
اجتماعی دارای پیچیدگیهای خاص خود است. از این رو پذیرش رابطة ساده بین متغیرها که
معمولا مورد پذیرش عموم است، همواره از طرف متغیرهای دیگر مشروط و یا از شدت آن
رابطه کاسته میشود. از این روی به هنگام نتیجهگیری از تحقیقات باید احتیاط لازم
به عمل آید و از ساده کردن دنیای پیچیده زندگی اجتماعی جدا پرهیز شود. پژوهش انجام
شده به روشنی مشخص میکند که شرایط بهداشتی، از جمله بهداشت باروری زنان حتی در
روستاهای دورافتاده بهبود یافته است. البته هنوز راه درازی باقی است.
خلاصه ماشینی:
"به همین سبب است که مارچلا ویلارییل (Marcela Villarreal) رئیس خدمات برنامة جمعیت، بخش زنان و جمعیت فائو (FAO) در کارگاه «ادغام تحقیق اجتماعی فرهنگی در برنامههای جمعیت و بهداشت باروری» صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA) تشکیل شده در کاتماندو ـ نپال (26 نوامبر تا اول دسامبر 2001) در سخنرانی افتتاحیه کارگاه میپرسد: ـ چرا علیرغم خدمات بهداشتی نوین گسترده، از جمله پایگاههای بهداشت روستایی، هنوز ساکنان روستاها به درمانگران سنتی روی میآورند؟ ـ چرا علیرغم آگاهی گسترده درباب خطرات HIV/ ایدز هنوز مردم درگیر رفتارهای جنسی خطرآفریناند؟ ـ چرا علیرغم دسترسی گسترده به ابزار جلوگیری از حاملگی در تمامی نقاط بنگلادش، هنوز نرخ رشد جمعیت کاهش نیافته است؟ ـ چرا در حالی که در تاریخ پاکستان بیش از هر زمان دیگری ماماهای تعلیمدیده در دسترساند، میزان مرگ و میر مادران در هنگام وضع حمل همچنان بسیار بالاست؟ (Pradhan, 2001:VII).
در این خصوص یافتههای پژوهشی نگارنده و همکاران مسئولیتشناس او در پنج روستای ایران، به نحوی گذرا به بحث گذاشته میشود تا نشان داده شود گرچه مردسالاری معلول عوامل تاریخی و ساختاری است و قائم به ذات خود نیست، لیکن پس از شکلگیری و جا افتادن و نهادینه شدن بر جنبههای مختلف زندگی زنان به شیوهها و اشکال گوناگون اثر میگذارد؛ تا بدان جا که در مناطق روستایی به ویژه چنانچه متغیر قومیت نیز در میان آید، حداقل در شماری از زنان، تمامی ابعاد زندگی آنان از مردسالاری تأثیر میپذیرد و گاه بهطور کلی از آن طریق تعیین میشود."