چکیده:
گستردگی و عمق فقر در جوامع مسلمان ضرورت طرح دقیق و علمی این پدیده را در حوزههای علمی ایجاب میکند. پرسشهای بسیاری در این زمینه وجود داشته که پاسخهایی متقن همراه با تأمل میطلبد. وظیفه توانگران در برابر فقر محرومان و دامنه آن از منظر اسلام، یکی از مسائل قابل طرح است. این نوشتار میکوشد تا با پیروی از روش علمی به بررسی این موضوع بپردازد.
خلاصه ماشینی:
"بخش سوم ـ بررسی ادله سایر واجبات مالیدر صورتی که نیازمند و فقیرانی در جامعه یافت شوند که بالاتر از حد اضطرار قرار داشته و خوف تلف یا اشتداد مرض هم در حق آنها نمیرود، اما نیازمند و فقیر میباشند و از سوی دیگر واجبات مالی خمس و زکات نیز برای رفع فقرشان کافی نیست، آیا بجز واجبات مالی یاد شده، حق دیگری در اموال توانگران وجود دارد؟بررسی این موضوع نیازمند دقت در ادله موافقان و مخالفان ثبوت چنین حقی است.
ولی میتوان در پاسخ این ایراد گفت که گرچه به ظاهر سه وصف است اما به دلیل وجودمعیار و ملاک واحد در اوصاف دوم و سوم میتوان از قدر جامع کسی که منکر قیامت نیست استفاده کرده و همان اوصاف متقابل شکل گیرد زیرا کسی که قیامت را قبول دارد به کارهایی تن نمیدهدکه در قیامت برای او خسران داشته باشد و همینطور کسی که به قیامت به دیده تردید مینگرد بر اساس قاعده عقلایی دفع ضرر محتمل به کارهایی که منجر به خسران عظیم احتمالی شود دست نمیزند علیهذا هر دو در قدر جامع کسانی که تکذیب قیامت نمیکنند جای میگیرند و لذا مفهوم باقی خواهدماند.
1 ـ معمر بن یحیی در روایتی از امام باقر علیهالسلام نقل میکند:«لا یسئل الله عبدا عن صلوة بعد الفریضة و لاعن صدقه بعد الزکوة و لاعن صوم بعد شهر رمضان»(1) در نتیجه با توجه به اینکه پوششی نسبت به الزامیات صورت میگیرد و در مورد حقوق مالی پس از پرسش از تکلیف زکات سؤالی نمیشود پس بجز زکات، واجب مالی دیگر وجود ندارد، البته خمس استثنا شده است."