چکیده:
ایالات متحده امریکا در صدد است که حاکمیت خود را به فضا تسری دهد و با اقدامات گوناگون،مخصوصا نظامی،بر آن است تا حاکمیت دیگر دولتها را به چالش بکشد و رژیم حقوقی موجود فضا را سیال سازد.این امر بر نگرانیهای امنیتی کشورها افزوده و جامعهی بین المللی را با عدم توازن مواجه ساخته است.هدف این مقاله آن است که شکلگیری رژیم حقوقی موجود،چالشهای قدرت در فضای ماورای جو،بازیگران و منافع آنها در فضا را شناسایی کند و سناریوهای آینده را مطرح سازد.
از تجزیه و تحلیل رژیم حقوقی موجود و چالشهای آن به همراه چشمانداز 0202 ایالات متحده،این نتیجه حاصل شده است که امنیت در فضا از طریق رژیمی مبتنی بر قواعد مورد پذیرش جامعهی بین المللی قابل دستیابی است نه استقرار سلاح و آرایش نظامی.غیر از قدرتهای هژمون،بقیهی جهان عجلهای برای تسلیح فضا ندارند.بنابراین لازم است مقررات و اصولی برای بهرهبرداری و مدیریت فضا تدوین شود.مناسبترین راه حل حفظ منافع تجاری،فناوری و امنیتی قدرتها در فضا نیز از طریق حکومت قانون ممکن خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"1 با توجه به وضع موجود به نظر میرسد که گزینههای پیش روی جامعهی بین المللی به شرح زیر باشد: *مسابقه بر سر دستیابی به تفوق ملی در فضا؛ *یک رژیم حقوقی کامل که برای جلوگیری از سلطهی قطعی هر کشوری مخصوصا ایالات متحده بر فضا طراحی شود؛ منازعه و مسابقه بر سر دستیابی به تفوق ملی،حق تساوی در بهرهمندی همه ملتها از فضا را نابود خواهد ساخت و به جای آن یک رژیم عملی را به وجود خواهد آورد که براساس آن اولین کشوری که بهطور موفقیتآمیز به فضا دسترسی پیدا کند و سلاحهای فضا پایه و یا سلاحهای ضد ماهواره را در زمین مستقر نماید بر دیگر ملتها امکان کنترل خواهد داشت.
این رژیم حقوقی چندین موافقتنامه دربارهی استفادهی تجاری از فضا را نیز به همراه دارد که از جملهی آنها میتوان به حقوق استفاده از مدار ثابت زمین،موافقتنامهی مربوط به تأسیس سازمانهای میان دولتی با کارکردهای فضایی(ایستگاه فضایی بین المللی،اتحادیهی ارتباطات راه دور بین المللی ITU ،سازمان هوانوردی بین المللی و سازمان هواشناسی)اشاره نمود.
مفهومی که از اصول کلی متبادر میشود این است که فضا باید برای اهداف صلحآمیز حفظ شود اما به دلیل توان اندک دیگر کشورها برای انجام فعالیت در فضا،این اصول2بهطور واقعی مورد آزمون قرار نگرفته و به صورت آرمانی باقی ماندهاند و واژههای کلیدی و اصلی آنها از جمله واژهی«صلحآمیز» بسیار کلی،غیر واضح و مناقشهبرانگیز است،حفاظت از محیط زیست در فضای ماورای جو و نحوهی آن نامعلوم است و دربارهی مفهوم«قلمرو همهی بشریت» که در موارد 1 و 81 معاهدهی 7691 فضا ذکر شده است هنوز تعریف عملیاتی مورد قبولی ارائه نشده است."