خلاصه ماشینی:
"سرگذشت حاجی بابای اصفهانی مرتضی کاظمی** رمان بحثانگیزی که هنوز خیلیها را میچزاند * (به تصویر صفحه مراجعه شود)رمان سرگذشت حاجی بابای اصفهانی که میرزا حبیب در دستنوشتهاش-که عکس آن در کتابخانه دانشگاه تهران موجود است-از آن با عنوان کتاب حاجی بابا در اصفهان هم نام میبرد،گرچه ترجمهای است از مت فرانسه شده جیمز موریه انگلیسی، اما در هیات فعلیاش یک اثر ایرانی و دستپخت یک فارسینویس استادکار به شمار میرود.
تا پیش از این متون صرفا ادبی منبع آموزشی این کلاسها بودند،اما حاجی بابا از زبان زنده عصر خودش بهره داشت و کتاب مناسبی برای یادگیری فارس محاورهای بود.
با تامل در موقعیت عصری که میرزا حبیب در آن میزیست و به تن خود طعم ناروایی و ستم آن را چشیده بود،انتخاب سرگذشت حاجی بابا برای ترجمه قابل فهم میشود.
از این منظر، سرگذشت حاجی بابا آینهای تمامقد بود که میرزا حبیب برای آگاه کردن ملتی به وضع واقعیاش آن را برابر او نگهداشته بود.
اگر انگیزههای شخصی او برای نوشتن حاجی بابا نبود و این کتاب تالیف نمیشد،عرصه ادب ایران یکی از مهمترین دستاوردهای خود را نداشت.
اکنون که آبها از آسیاب ریخته و از عصر و زمانهای که محرک میرزا حبیب برای پرداختن به سرگذشت حاجی بابا بوده،یکصدواندی سال گذشته،لازم است دستاورد مهم ادبی او را در پرتو سنجشهایی تازه بنگریم.
هوشمندی میرزا حبیب در آن است که پیش از همه این نکته را دریافت و با سختکوشیاش موفق شد راهحلی برای روایت بلند در یک زبان تلفیقی پیدا کند."