چکیده:
حوزهء علوم دین،معارف اسلامی و فلسفه حوزهای فراملی است که از سویی از دیرینگی برخوردار است و از سوی دیگر در ابعاد جهانی مورد التفات،احترام،انتقاد و عنایت و دشمنی است که در آن،آموزش و مقولهء پژوهش نیز پابهپای مقارنت و معاضدت تحولات آن مورد توجه بوده است.در حال حاضر توجه به امر پژوهش در این عرصه عمیقتر و دغدغهء اصلی فرهیختگان این عرصهء ملی و بین المللی است. این نوشتار ضمن مفهومشناسی و پیشینهکاوی شاخصهها و مؤلفههای اساسی،عمدهء بحث را به سمت و سوی مقوله پژوهش در حوزهء معارف دینی و تعلیم و تربیت اسلامی سوق داده و با بیان مسئله،اهدا،اهمیت و محوریت موضوع و سپس مفهومشناسی در صدد تبیین نظام علمی روش تحقیق این وادی و ارائهء ساختار مناسب«نظام پژوهشی»حوزه محور است.این مهم با تبیین مأموریت نظام پژوهشی و اهداف آن و وظایف مدیریت دانایی محور و پژوهشمدار صورت گرفته و سپس الگوی خطمشیگذاری نظام پژوهش و مؤلفههای جامع در چهارده محور در کانون بررسی قرار گرفته و به مقولهء آموزش و تأثیر آن در پژوهش حوزه اشاراتی شده است.
خلاصه ماشینی:
"این نوشتار ضمن مفهومشناسی و پیشینهکاوی شاخصهها و مؤلفههای اساسی،عمدهء بحث را به سمت و سوی مقوله پژوهش در حوزهء معارف دینی و تعلیم و تربیت اسلامی سوق داده و با بیان مسئله،اهدا،اهمیت و محوریت موضوع و سپس مفهومشناسی در صدد تبیین نظام علمی روش تحقیق این وادی و ارائهء ساختار مناسب«نظام پژوهشی»حوزه محور است.
71 سؤالات اصلی در حوزهء علوم دین و معارف اسلامی بیش از این نیز،باورمندی به اصل تحقیق و ضرورت آن همواره وجود داشته و این همان چیزی است که امروزه نیز بدان اعتقاد راسخ هست و شاید رویکرد عطشناک امروزین مطالعات دینی و فلسفی به مقولهء پژوهش و روشمند کردن آن بیانگر این مدعاست.
در توضیح الگوی شش ضلعی ارکان نظام پژوهشی کارآمد این نکته حائز اهمیت است که نظام پژوهشی پیشنهادی در این مقاله هرچه بتواند ابعاد و بازوهای این الگو را پوشش بیشتری دهد میتواند موفقتر عمل کند؛چراکه در روشهای تحقیق کیفی بر خلاف تحقیق کمی ارتباط محقق با زمینه و بافت اجتماعی و مفاهیم معرفتی بیشتر است؛لذا عنایت به سه مؤلفهء اصلی و محوری نظام پژوهشی در حوزهء علوم دینی یعنی(ساختار،زمینه،محتوا) و همچنین بازوهای اصلی مانند منابع انسانی،برنامهها،بودجههای تحقیقاتی،متون و محتواها،فضاها و امکانات بسیار مهم و تعیینکننده است.
6. طراحی محتواهای مناسب آموزشی در این زمینه نیز حائز اهمیت است و چه بسا در برخی از مقاطع،دورهها و سطوح علمی آن-خواه دانشگاهی و خواه حوزوی-به بازنگری محتوایی به دروس و مبانی آن نیاز جدی و مبرم هست و احساس میشود برای مقولهء روش تحقیق باید دست به قلم شد و محتواهای روشی و کاربردی تولید کرد."