چکیده:
اخلاق پروتستان و روح سرمایهداری،از مهمترین نوشتههای حوزهء مطالعات تطبیقی و جامعهشناسی دین است که با وجود گذشت بیش از صد سال از پیدایش آن،هنوز هم گفتوگو بر سر آن،به ویژه در کشورهای توسعهنیافته،طراوت و تازگی دارد. چنانچه میدانیم در ایران اندیشهها و آثار ماکس وبر-همانند مارکس و دیگران- دچار برخی بدخوانیها و بدفهمیها شده است؛بر همین اساس،مقالهء حاضر وجه همت خود را معطوف خوانش و توصیفی دقیق از نظریهء وبر،در رسالهء مذکور میکند و ضمن پرهیز از داوری و نقد،تنها به نشان دادن مسیری که به نظر راه درست داوری و بارآوری این نظریه است،بسنده میکند.
خلاصه ماشینی:
"اخلاق پروتستان و روح سرمایهداری با طرح چند پرسش اساسی آغاز میشود؛از جمله اینکه با وجود ان که علوم،فنون و سازمانهای و اجتماعی و سیاسی،از نظر تاریخی،هریک به شکل معین در طول تاریخ بشری و در جوامع مختلف وجود داشتهاند،چرا تحولات عمیق فرهنگی و اقتصادی برآمده از این پدیدهها،ابتدا در جهان غرب ظاهر شدند؟به عبارت دیگر،اصولا فرآیند سازماندهی نوین علمی،سیاسی،اقتصادی و هنری،محصولی غربی است و با وجود اینکه در دنیای قدیم و در بسیاری از کشورهای دیگر،هم علم و هم اقتصاد و سیاست و هنر وجود داشته است،اما تنها غرب و به طور دقیقتر،تنها در برخی کشورهای خاص تحولات و توسعهء شگرفی در حوزههای یادشده به وجود آمده است.
آیا معادل زهد دنیایی که اخلاق پروتستان مثال بارز آن است،در تمدنهای دیگری جز تمدن غربی یافت میشود؟به عبارت دیگر آیا تفسیر دینی موافق با دنیا که سرچشمهء رفتار اقتصادی معینی باشد،وجود دارد که قابل مقایسه با رفتاری باشد که از مذهب پروتستان در غرب سرچشمه گرفته است؟آیا میتوان در جای دیگری غیر از تمدن غرب چنین چیزی یافت؟ و در افقی بالاتر،چگونه میتوان انواع متفاوت بنیادین تلقیهای دینی را روشن کرد،و با توجه به همان روش تفهمی،نوعی جامعهشناسی دین با قواعد عمومی از مناسبات موجود میان تلقیهای دینی،کنشهای اجتماعی و رفتارهای اقتصادی پدید آورد؟ پرسش نخست مستقیما زاییدهء تفکراتی است که به نگارش کتاب اخلاق پروتستان و روح سرمایهداری انجامیده است."