چکیده:
بیش از دو هزار سال است که مسئلهء ارادهء آزاد و دترمینیسم ذهن فیلسوفان را به خود مشغول ساخته است.این مسئله در سالهای اخیر به شکل و شیوهای نو،دوباره احیا شده است.در این مقاله نخست به دیدگاه«شهود متعارف»و تقابل آن با دترمینیسم پرداخته شده است.همسازی یا ناهمسازی ارادهء آزاد و دترمینیسم،مسئلهء همسازی1نامیده میشود.به واسطهء ارادهء آزاد پدید آمده است.همسازگرایی و ناهمسازگرایی دو دیدگاه عمده به حساب میآیند.ناهمسازگرایی نیز دو گونهء اصلی دارد که عبارتند از اختیارگرایی و دترمینیسم سخت(ناهمسازگرایی سخت).بخش پایانی مقاله به رویکرد علمی و نسبت آن با مسئلهء ارادهء آزاد اختصاص دارد. آزمایش بنیامین لیبت و آزمایش نیکولز از آزمایشهاییاند که به آنها اشاره شده است.این آزمایشها پیامدهای متفاوت و حتی متضادی داشتهاند
خلاصه ماشینی:
"آیا همسازگرایی مستلزم نفی مؤلفهء گزینهء پیشروست؟در پاسخ به این پرسش باید گفت که همسازگرایان نیز به وجود گزینههای پیشرو برای تحقق آزادی ارده قائلند ولی تفسیری که از آن ارائه میکنند متناسب با دو شرطی است ه پیشتر اشاره کردیم.
من آگاه یا فرآیند مغزی ناآگاه(آزمایش بنیامین لیبت)25 آیا قوانین طبیعت به گونهای بر ما مسلط هستند که همهء اعمال ما را تعیین میکنند یا این که میتوانیم دست کم بخشی از آنها را تحت اختیار خود بگیریم؟آیا ارادهء آگاه ما مستقل از تأثیرات علی جهان فیزیکی عمل میکند؟کسی که تصمیم میگیرد چه غذایی بخوریم،چه رشتهء تحصیلیای را برگزینیم،کجا زندگی کنیم و...
از آنجا که شهود متعارف به طور سنتی،مسئلهء ارادهء آزاد را با دو مسئله مرتبط میداند،او نیز همین دو مسئله را مورد آزمایش قرار میدهد: الف)فاعلیت انسان07:فاعل در انتخابهایش آزاد است یا متعین؟ ب)مسئولیتپذیری اخلاقی17:ناهمسازگرایان میگویند برای موجوداتی که در تصمیماتشان مجبوراند،مسئولیتپذیری اخلاقی غیر ممکن است و در مقابل،همسازگرایان معتقدند که حتی اگر دترمینیسم درست باشد،مسئولیتپذیری اخلاقی زیر سؤال نمیرود.
بعد از آنها پرسیده شد اگر همه چیز تا پیش از زمان تصمیم ماری دقیقا مشخص باشد،آیا به نظرشان ماری مجبور است که دزدی کند؟از طرف دیگر در یک آزمایش مربوط به رویدادهای فیزیکی،بطری آبی بر روی اجاق قرار داده شد و آب به جوش آمد،سپس از کودکان خواسته شد با همان فرضهای پیشین،به این پرسش پاسخ دهند که«آیا آب باید به جوش میآمد؟»به عبارت دیگر آیا وقوع آن متعین است؟ در این مطالعه مشاهده شد که افراد مورد آزمایش بیشتر گرایش دارند که رویدادهای فیزیکی-نه انتخابهای اخلاقی-را حتمی الوقوع بدانند."