چکیده:
توجیه از اجزاء تعریف معرفت است که همواره با چالش و اختلاف معرفت شناسان روبرو بوده است؛افلاطون آن را به معنای لوگوس به کار میبرد که این واژه،خود دارای ابهام و معانی بسیار است.گتیه با بیان مثالهای نقض خود، علیه تعریف معرفت به باور صادق موجه،معرفتشناسی را به مرحلهء نو و نابسامانی وارد ساخت و پس از او، اندیشمندان برای اصلاح این تعریف به ویژه عنصر توجیه بسیار کوشیدند.آلوین گلدمن،از نخستین کسانی بود که نظریههایی دربارهء معرفت و توجیه ارائه کرد.او نخست به بیان نظریهء علی معرفت پرداخت و سپس به نظریهء اعتمادگرایی که هماورد مهمی در برابر مبناگروی و انسجامگروی است،روی آورد.عنصر اساسی تمام نظریههای گلدمن،فرایند باورساز قابل اعتماد و رابطهء علی میان باور به واقعیتی و خود واقعیت است،که هر دو امکان نقض و نقد دارند.
خلاصه ماشینی:
"سپس گلدمن جز ادراک حسی،نمونههای دیگری از معرفتهای تجربی مانند حافظه،معرفتها تجربی استنتاجی و گواهی را بررسی میکند که در آنها روابط علی برقرار است؛اکنون میتوان این تحلیل از معرفت را به گونه زیر صورتبندی کرد: S میداند که P اگر و تنها اگر واقعیت P به شیوهای«مناسب»12با باور S به P ارتباط علی داشته باشد.
نظریه خام اعتمادگرایی نظریه علی بر این دلالت میکرد که باید میان باور به P و واقعیت P رابطهای علی وجود داشته باشد،اما در نظریه تازهء گلدمن این شرط حذف شده و به جای آن معرفت به عنوان باورهایی تعریف میشود که به واسطهء سازوکارهای اعتمادآور،به ویژه توانایی تشخیص صدق P از بدیلهای مطرح و جدی52شکل گرفته باشد.
گلدمن برای پاسخ به این مشکل میگوید:شخص S تنها در صورتی معرفت به P دارد که وضعیت امور واقعی که P در آن صادق است از وضعیت امور ممکن مطرح،که در آن P کاذب است،قابل تشخیص یا تمیز باشد.
ازاینرو گلدمن پیشنهاد زیر را ارائه میدهد: اگر باور S به گزاره P در زمان T با فرایند شناختی قابل اعتمادی ایجاد شده باشد و هیچ فرایند شناختی همواره قابل اعتمادی یا به صورت مشروط قابل اعتمادی در دسترس S نباشد که اگر آن فرایند،همراه با دیگر فرایندهای استفاده شده،مورد بهرهبرداری قرار گیرد، S را وادار کند که P را در زمان T باور نکند،در این صورت،باور S به P در زمان T موجه است.
او دیدگاه خود را در نظریهء اعتمادگرایی کاملتر میکند و باور موجه را،باوری میداند که اگر و تنها اگر به وسیلهء فرایندی قابل اعتماد به دست آمده باشد و این فرایند به ایجاد باورهای صادق گرایش داشته باشد."