چکیده:
فهم اثر،دریافت پیام نهفته در آن است.دربارهء عناصر نقش آفرین در فهم اثر دیدگاههای مختلفی طرح شده که میتوان آنها را بر اساس عنصری که بر نقش آن تأکید شده، مؤلف محور،متن محور،و مفسر محور نام نهاد.با صرف نظر از آثار نامتعارف که معنایشان کاملا به مخاطب واگذار شده،در سایر آثار-از جمله قرآن-مؤلف نقشی اساسی در ساختار،محتوا و غایت اثر و در نتیجه در فهم آن دارد. قرآن به شیوهء محاورهء عقلایی سخن گفته و مخاطبان آن نیز عموم افراد بشرند.خداوند قرآن را برای هدایت بشر نازل کرده و گزینش واژگان و عبارات آن نیز از سوی خداوند در فضای ویژه خود شکل گرفته است؛از اینرو فهم و تفسیر قرآن بدون نظر داشت قواعد محاورهء عقلایی،جهانبینی پدید آورندهء آن و فضایی که در آن شکل گرفته،از مصادیق تفسیر به رأی است که به حکم عقل و شرع نارواست.
خلاصه ماشینی:
"خداوند قرآن را برای هدایت بشر نازل کرده و گزینش واژگان و عبارات آن نیز از سوی خداوند در فضای ویژه خود شکل گرفته است؛از اینرو فهم و تفسیر قرآن بدون نظر داشت قواعد محاورۀ عقلایی،جهانبینی پدید آورندۀ آن و فضایی که در آن شکل گرفته،از مصادیق تفسیر به رأی است که به حکم عقل و شرع نارواست.
برای نمونه میتوان از آثاری چون درآمدی بر هرمنوتیک،و مقالۀ ساحتهای معناپژوهشی، (فصلنامۀ حوزه و دانشگاه،ش 39)اثر احمد واعظی،هرمنوتیک مدرن،اثر نیچه و دیگران به ترجمۀ بابک احمدی و دیگران،ساختار و تأویل متن اثر بابک احمدی،الخطاب الدینی،و مفهوم النص اثر نصر حامد ابو زید،تحقیق در فهم بشر اثر جان لاک به ترجمۀ رضازاده،تفسیر قرآن و زبان عرفانی اثر پل نویا به ترجمۀ سعادت،مقالۀ تعیین معنای متن از نگاه هرمنوتیک و علم اصول اثر سید حمید رضا حسنی(پژوهشهای حوزه،ش 27)و مقالۀ هرمنوتیک و نسبت آن با اندیشه اسلامی اثر محمد باقر سعیدی روشن(قبسات، ش 23)نام برد.
بر این اساس در این گونه آثار فهم اثر بر بیننده استوار است و مؤلف تنها چارچوبی کلی را قرار داده،و تعیین و تمییز معنا را به بییینده سپرده است یا اگر پدیدآورنده چنین نیتی نداشته،ولی متن تاب چنین برداشتهایی را دارد و خوانندگان نیز چنین برداشتهایی دارند.
14 شیوۀ تخاطب مؤلف و نقش آن در فهم اثر گذشته از ساختار و محتوای متن و جهانبینی صاحب اثر،بدین نکته باید توجه کرد که پدیدآورندۀ اثر آیا همگان را مخاطب خویش قرار داده یا آنکه مخاطب خاصی را برای خویش برگزیده است؟ در فرض اول،هرکس میتواند پس از تحقیق و بررسی مفردات اثر و جستوجو از قراین دیگر،اثر را بفهمد و تفسیر کند."