چکیده:
این مقاله حاصل بررسی ها و تحلیل های محتوایی سیزده مقاله علمی - پژوهشی است که در فصلنامه تعلیم و تربیت پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، طی ده سال به موضوع تربیت معلم اختصاص یافته است. بررسی های محتوایی مقاله های در پنج میدان مشخص شده اند. هر پنج میدان ارتباط و پیوستگی تنگاتنگ با موضوع اصلی - تربیت معلم - دارند و به نحوی مسئله تربیت معلم را ازابعاد متفاوت مورد بررسی قرار می دهند. هدف این بررسی این است که نشان دهد ارتباط ها و پیوستگیهای نظام تربیت معلم از آغاز تاکنون چه مسیرهایی را پیموده است و چه تغییرات آشکاری در اصول و مبانی تربیت معلم به وجود آورده است. میدان اول خلاصه ای است ازسیر تحول نظام تربیت معلم در ایران و اشاره دارد به آغازین مرحله نظام تربیت معلم رسمی تا پیش از انقلاب اسلامی و در پی آن به بررسی ساختار سازمانی و آموزش تربیت معلم و برنامه ریزی های گونه گون می پردازد. میدان دوم به آموزش های ضمن خدمت معلمان شاغل می پردازد و چگونگی برنامه های ارتقای حرفه ای آنان را با اشاره به شیوه های گوناگونی که قابلیت اجرایی دارند، تعیین می کند و شیوه های گوناگون مهارت افزایی معلمان را با دو دسته از فعالیت ها معرفی می کند. یک دسته شیوه های شخصی و خودآموزی های معلمان است و دسته دوم شیوه های سازمان یافته در برنامه ریزهای آموزش ضمن خدمت آنان را تشریح می کند. میدان سوم نیاز معلمان را به آموختن «فلسفه تربیت ملعم» مورد بررسی قرار می دهد تا معلمان شناخت بیشتر و دقیق تر با حکم و دانش حرفه ای معلمی پیدا کنند. میدان چهارم ارزشیابی های رشد حرفه ای معلمان را مورد توجه قرار می دهد و برای این موضوع مدلی پنج سطحی را معرفی می کند. میدان پنجم اشاره به پژوهش هایی دارد که در زمینه های گوناگون آموزش و پرورش، به ویژه شیوه های نو و روزآمد مهارتها و فعالیت های معلمان، به مطالعه و کنکاش پرداخته و سعی کرده اند و در میدان تطبیقی، ویژگی های کشورهای مورد مطالعه را با هم مقایسه کنند.