خلاصه ماشینی:
"از دیدگاه ماسینیون حسن فقیه و محدث بود،برخی مستندات ماسینیون هم در اینباهر شدید در ظاهر تأییدی بر همین نظر باشد،8برگ اشتریسر9در مقاله خود درباره حسن بصری(ص 55)دربارهء ارزش تاریخی اطلاعات مربوط به فقیه بودن حسن بحث کرده است و ما در اینجا این موضوع را نمیخواهیم تفصیل دهیم و البته نمیخواهیم هم بگوییم که او اصلا فقیه نبود،کسانی از جمله قتاده درباره حسن گفتهاند که او حلالوحرام را میشناخت01و فقیهتر از او نیست و یا ایوب گفته است که اگر حسن را ندیده بودم،میگفتم من با هیچ فقیهی همنشین نبودهام.
22 آنچه از مجموع موضعگیریها و روش و گفتار وی میتوان استنباط کرد،این است که وی در برابر مسائل سیاسی موضع خنثایی داشته32و این دقیقا به علت سلوک دینی او بوده است،از جمله در درگیریهای میان ابن اشعث و خلیفه (به تصویر صفحه مراجعه شود) حسن را حتی نمیتوان به معنای دقیق کلمه محدث دانست، شیوه حدیثگویی او نقل معنا بود.
من این متن را عینا در پایان مقاله آوردهام تا خواننده خود بیاندیشد که آیا این عقاید میتواند متعلق به شخصیت دینیای باشد که مردم را به زهد و پارسایی فرا میخواند یا نه نامه حسن به عبد الملک که در پاسخ به درخواست خلیفه برای روشن شدن مواضع حسن نوشته شده است،شبیه مواعظ او در تفسیر قرآن است که به او نسبت دادهاند و نیز طنین مواعظی را دارد که از او نقل شده به همین دلیل به احتمال بسیار زیاد نویسنده این رساله،همین واعظ بزرگ یعنی حسن بصری است."