چکیده:
پیشفرض این دانشپژوه حاکی از آن است که بنا به مقتضیاتی،جمهوری اسلامی متعمدانه و آگاهانه سیاست خارجی ابهامبرانگیزی در خصوص آمریکا دارد.بهرغم این پیشفرض،یافته کلی مقاله آن است که به احتمال زیاد در بلندمدت روابط استراتژیک حساب شده و سنجیدهاش بین دو کشور ایران و آمریکا برقرار خواهد شد.اما در میانمدت،دیوار بدبینی جمهوری اسلامی به آمریکا،غرب و آثار لیبرالی-سکیولاریستی مدرنیسم به حدی است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی نسبت به آمریکا در حیطه بیاعتمادی احتیاطآمیز باقی خواهد ماند.به اقتضاء این بی اعتمادی احتیاطآمیز،فرضیه مقاله این است که شکل ساده شدهی جهتگیری میانمدت سیاست خارجی جمهوری اسلامی نسبت به آمریکا لزوما"متضمن دامنهای است تلفیقی بین دو دیدگاه بدیل زیر:"رویاگرایی پیشدستانه"تا"واقعگرایی پیشگیرانه."در این رویکرد تلفیقی،هرگاه یکی از این دو رویکرد میانمدت بر حیطه سیاست ایران نسبت به آمریکا غالب شد،رویکرد دیگر در غالب نقادی از رویکرد غالب نقش مهرکننده ایفا خواهد کرد.در طی زمان و بنا به مقتضیات متنی، جایگاه این دو نگاه بدیل بهطور متناوب باهم عوض میشود.از منظر تحلیلی،ادعای این مقاله آن است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی به لحاظ مقید بودن به عادات و تعصبات غریتمندانه نظم اولیهای/و یا بهعکس تعهد اخلاقی به آداب و رسوم ارزشی-معنوی مقتضیات متعارضی را به نمایش میگذارد."
خلاصه ماشینی:
"فرضیات سهگانهای که ذهن این دانشپژوه را نسبت به سیاست خارجی جمهوری اسلامی در قبال آمریکا به خود مشغول داشته است عبارتند از:اولا،بهرغم آنکه طالبانی(رئیس جمهور عراق)مدعی شده است که"ایرانیها آماده بهبود روابط با آمریکا هستند،"و وزیر خارجه وقت درمارس 2009 و سپس نخستوزیر ترکیه در دسامبر 2009 تمایل خود را برای میانجیگری و کاهش تنش بین ایران و آمریکا اظهار داشتند،فرضیه اول این مقاله اینست که تا زمانی که روابط دو کشور درگیر گفتمان دیالکتیکی مقوم تعارضهای ساختاری و عقیدتی جمهوری اسلامی و آمریکا باشد،در بهترین وجه،سطح روابط جمهوری اسلامی از سطح تاکتیکی-روشی به شکل"کجدار و مریز"باقی خواهد ماند.
بازتولید این نگاه را بهطور فرو-کاهندهای در گفتارهای رئیس جمهوری دوره نهم میبینیم:به گزارش خبرگزاری مهر،رئیس جمهور وقت علت مشکلات بین المللی را نظم و نسق موجود به رهبری هژمونیک غرب میداند:"همه میدانند که ریشه مشکلات امروز جهان رفتار غلط دولتمردان آمریکاست و ریشه مشکلات به وجود آمده امروز در عراق،افغانستان، فلسطین،لبنان،سودان،آمریکای جنوبی،آفریقا و آسیا رفتار دولتمردان آمریکایی است و در خصوص موضوع هستهای ایران نیز مشکل به وجود آمده بعلت رفتار غلط آنهاست و البته دولتمردان انگلیس نیز دنبالهرو سیاست اشتباه کاخ سفید هستند"(خبرگزاری مهر،6 فروردین 1386).
"(اعتماد ملی،12 مهر 1387) سخنان اخیر رهبری جمهوری اسلامی را میتوان به عنوان تائیدی برای وجود موازنه بین رویکرد"رویاگرائی پیشدستانه"از سوی مدیریت سیاسی حاکم و"واقعگرائی پیشگیرانه"از سوی منتقدین معترض دانست:"معنای وحدت،یکسان شدن نگاهها و سلیقهها نیست،بلکه همه سلیقههای گوناگون باید دست در دست یکدیگر منافع ملی را بر هرچیز دیگر از جمله منافع گروهی مقدم بشمارند و اجازه ندهند خودخواهیها،وارد عرصههای سیاسی و اجتماعی شود."