چکیده:
مصحف علی (ع) از مباحث مهم و شایسته پژوهش است. در منابع شیعه و سنی به این مصحف اشاره شده و شبهات و پرسشهایی نیز درباره آن مطرح شده است. شایسته است مطالب زیر درباره این مصحف مطرح و از دیدگاه احادیث بررسی شود: 1. ویژگیهای تفسیری مصحف علی (ع). 2. نقد دیدگاه مشهور که می گوید مصحف علی (ع) به ترتیب نزول تالیف شده است. 3. دلایل وحیانی بودن ترتیب مصحف رایج. 4. دلیل پذیرفته نشدن مصحف علی (ع) از سوی هیئت حاکمه. 5. اهمیت مصحف علی (ع) و سرنوشت آن
خلاصه ماشینی:
"اکنون این سؤال مطرح میشود که چرا رسول خدا( قرآنی را که به علی( املا فرمود و دربردارندة کامل نص و تفسیر قرآن بود، در روزهای پایانی عمر خود جمع و تألیف نفرمود و در اختیار مسلمانان قرار نداد؟ توجه به محتوای مصحف مزبور، تا حدی پاسخ پرسش یادشده را آشکار میسازد: بیشک در تفسیر آیات ولایت و امامت، جانشینان واقعی پیامبر( و جایگاه آنان بیان شده بود، طبعا چنین مصحفی تنها در صورتی میتوانست در بین امت باقی بماند و حرمت آن رعایت گردد که خلافت و امامت به صاحب اصلی آن داده شود، اما در صورت سلطه یافتن دیگران بر پیشوایی امت و طرد جانشین واقعی رسول خدا( ، طبیعی بود که بساط چنین مصحفی به سبب تعارض داشتن با حاکمیت حکام برچیده میشد و این کار سبب مخالفت آشکار هیئت حاکمه با رسول خدا( و حرمتشکنی صریح نسبت به وحی و پیامبر بود 1 و در آن شرایط بحرانی، کیان اسلام به مخاطره میافتاد؛ لذا برای پرهیز از این پیامدهای خطرناک، رسول خدا( کار جمع و عرضة آن قرآن را به جانشین خود علی( محول کرد پیامبر( در حادثة بیماری وفات خود فرمود: «هلموا أکتب لکم کتابا لا تضلوا بعده».
اکنون این پرسش مطرح میگردد: با اینکه طبق حدیث امام صادق( صفحات مکتوب مصحف مزبور را علی( به دستور پیامبر( از پشت بستر رسول خدا برداشت و جمع و تألیف نمود و صفحات یادشده با املا و نظارت پیامبر( نگاشته شده بود، در عین حال چرا چنین مصحف کامل و معتبری از سوی هیئت حاکمه پذیرفته نشد؟ یقینا سبب پذیرفته نشدن مصحف مزبور، بیاعتمادی یا سوء ظن به آن حضرت نبود؛ زیرا در احادیث فراوان، علی( پس از پیامبر( به عنوان مرجع امت، محور حق و داناترین شخص نسبت به قرآن معرفی شده و به حکم آیة تطهیر دارای مقام عصمت بود (ر."