چکیده:
این که نقشه ها با هر هدفی تهیه شده باشند، اکنون موارد استفاده ای فراتر و برتر دارند و برای اثبات هویت ایرانی و اسلامی شهرهایی که اکنون از ایران جدا شده اند، می توان از آنها استفاده نمود. مناطقی که پس از معاهدات گلستان و ترکمانچای از ایران جدا شدند، هر چند زیر حاکمیت فرهنگ و زبان روسی قرار گرفتند، اما هویت نخستین آنها ایرانی بود و این نقشه ها از این لحاظ اسناد محکمی هستند.
خلاصه ماشینی:
"رضا نظر آهاری *گزارش آشنایی با نقشههای تهیه شده توسط جغرافیدانان و نقشهبرداران روسی با تأکید بر نقشههای موجود در مرکز اسناد و آرشیو وزارت امور خارجه و نگاهی به ارزش سندی آنها در معرفی و شناسایی حوزهء تمدن ایرانی در این مقاله سعی شده است تا برای اولینبار پژوهشی مختصر درباره برخی از نقشههای موجود که توسط جغرافیدانان و نقشهبرداران روسی تهیه شدهاند،صورت گیرد.
هدف دیگر این مقاله بیان این مطلب است که نقشههای مذکور با هرهدف و مقصودی تهیه شده باشند،اکنون موارد استفادهای فراتر و برتر دارند و در جهت اثبات هویت ایرانی و اسلامی شهرهایی که اکنون از ایران جدا افتادهاند،میتوانند مورد استفاده قرار گیرند.
از سدهء دهم میلادی،حضور دستههایی از راهزنان که از راه ولگا وارد دریای خزر میشدند،در برخی منابع ثبت شده است؛اما پس از پایان امپراتوری مغول،شکست تا تارها و سلطهء روسیه بر قازان (2551)و آستارا خان(6551)در دورهء ایوان مخوف و توسعهء ارضی روسیه بهسمت سواحل شمالی دریای خزر،جغرافیدانهای روسیه نخستین کارهای خود را در زمینهء نقشهکشی از حوزهء تمدن ایرانی آغاز کردند و البته در این دوران،جغرافیدانهای روسی در زمینهء نقشهکشی متأثر از اروپاییها و به ویژه پروسیها بودند.
به طور کلی نقشههای تهیه شده از شهرهای ایران در فاصلهء سالهای 7181 تا 9581 در چهار مرحله انجام شده است: مرحلهء نخست:تعدادی از نقشهها از جمله نقشهء شهر تبریز،قلعهء پیر محمد شاه و با روی قلعهء خوی که دارای توضیحاتی به زبان فارسی هستند،تاریخ معینی ندارند،ولی از نوشتهء روسی نقشهء شهر تبریز با این عنوان:«در 7281 م."