چکیده:
موضوع در چارچوب اهداف و سیاستهای راهبردی روم شرقی و ساسانیان میپردازد و سپس در تبیین اقدام نظامی خسرو اول(579-531) در لشکرکشی به جنوب غربی عربستان با نقد نگاه مورخین کلاسیک اسلامی و تاریخنگاری رسمی ساسانی به اهمیت این اقدام در سیاست راهبردی ساسانیان پرداخته و اهداف استراتژیک شاهنشاهی ساسانی را در جهت نظارت انحصاری بر راههای بازرگانی جهانی و پیشگیری از دستیابی رقبای رومی بر مسیری تازه نشان میدهد. رویدادها و تحولات جنوب غربی شبه جزیره عربستان در سده ششم میلادی در منابع و تاریخ نوشتههای نویسندگان اسلامی به طور عمده در چارچوب انگیزههای مذهبی و رقابت میان مسیحیان و یهودیان بررسی شده است و درباره انگیزه تهاجم خسرو اول پادشاه ساسانی به یمن نیز تحقیق درخوری صورت نگرفته است.از اینرو،این مقاله با نقد نگاه نویسندگان اسلامی به تحلیل و بررسی اهداف راهبردی نظام ساسانی در جنوب عربستان پرداخته و لشکرکشی خسرو اول به یمن را در چارچوب این استراتژی مورد بررسی قرار میدهد. در این پژوهش نخست تحولات یمن از پایان کار حمیریان و استیلای حبشیان بر این بخش شبه جزیره عربستان مورد بررسی قرار گرفته است، اگرچه هماهنگی مسیحیان یمن با امپراطوری روم شرقی و حبشه تحولات این سرزمین در این مقطع تاریخی را در قالب رویارویی عیسویان و یهودیان در سیمایی مذهبی نمودار میسازد اما این مقاله به بررسی
خلاصه ماشینی:
"4)کوشش بازماندگان دودمان حمیری و جلب پشتیبانی خسرو اول بر پایه آنچه گفته شد تحولات یمن در سده ششم میلادی در چارچوب رقابتهای ایران و روم شرقی برای نظارت بر راههای بازرگانی جهانی شرق و غرب از جایگاه ویژهای برخوردار بود،با این وجود در متون و نوشتههای نویسندگان کلاسیک اسلامی اقدام خسرو اول پادشاه ساسانی در لشکرکشی به یمن بر پایه انگیزههای اخلاقی و جوانمردانه پس از تکاپوهای شاهزادگان حمیری یمن تبیین گردیده که به نظر میرسد اهداف و انگیزههای اساسی این اقدام از نگاه تاریخنگاری رسمی ساسانی و مورخین اسلامی پوشیده مانده یا عمده به طور برجستها بیان نشده است؛نخستین کسی که گزارشهای پراکندهای درباره کوششهای او برای خروج حبشیها از یمن موجود است ابومره نام دارد.
با وجود آن که گزارشهای پراکنده اساطیر ایرانی و پارهای گزارشهای اسلامی شناخت ایرانیان از جنوب عربستان و توجه به ثروت و ارزشهای اقتصادی آن را به دورهای پیشتر از ساسانیان میرساند و گزارشهای نویسندگان رومی نیز اهمیت یمن و جایگاه آن در روابط و مناسبات ساسانیان،روم شرقی و حبشه و منافع ایشان را در این سرزمین مشخص میسازد،اما بر پایه گزارش طبری سخن سیف بن ذییزن درباره ثروتهای سرزمین یمن خسرو اول را به اندیشه یاری شاهزاده حمیری واداشت.
4-اگرچه نویسندگان کلاسیک اسلامی اقدام نظامی خسرو اول در جنوب غربی عربستان را در چارچوب روایات افسانهای و انگیزههای اخلاقی و جوانمردانه پادشاه ساسانی بیان نمودند اما تامین اهداف و منافع راهبردی نظام ساسانی مهمترین انگیزه لشکرکشی پر مخاطره به جنوب غربی عربستان بوده و ساسانیان تا پایان در این جهت حضور مستقیم خود را در سرزمین یمن و سواحل خلیج عدن ادامه دادند."