چکیده:
هدف: در این مقاله، فراوانی و رتبه طرز تلقی مبدعان ایده اسلامی سازی دانشگاهها که به وسیله تحلیل محتوا سنجیده شده با نگرش دانشگاهیان که از طریق پیمایش به دست آمده است، مورد مقایسه قرار می گیرد. در بخش تحلیل محتوا، اطلاعات مربوط به پدیده اسلامی سازی دانشگاههای کشور به وسیله پرسشنامه معکوس از همه اسناد و نرم افزار صحیفه نور و حدیث ولایت استخراج شده است. مقصود و منظور طراحان از ایده اسلامی سازی، الگویی است که در آن دانشگاه، استاد، دانشجو و علم دارای این صفات باشند: مستقل از غرب، اسلامی، خدمت کننده و متعهد به مردم ایران، مذهبی، دانشگاه محل تحصیل و تهذیب، متعهد به نظام جمهوری اسلامی، نوآور، استکبارستیز، حاکمیت ارزشهای دینی بر آن، برخوردار از تعمق و ژرف نگری، برخوردار از سرعت عمل، دانشگاهی که در آن تضارب آرا و افکار با سعه صدر توام باشد، دانشگاهی که در آن توجه به دنیا و آخرت توام باشد، دانشگاهی که در آن علم و دین توام باشد، دانشگاهی که در آن کار سیاسی با سلامت نفس توام باشد، دانشگاهی که در آن وحدت هدف با تنوع رشته ها توام باشد، دانشگاهی که در آن اخلاق با تلاش توام باشد، دانشگاهی که به وسیله آن همه مشکلات جامعه حل شود، دانشگاهی که به وسیله آن فرهنگ مستقل شود، دانشگاهی که به وسیله آن کشور نجات پیدا کند، دانشگاهی که به وسیله آن کشور اصلاح شود، دانشگاهی که مبدا همه تحولات باشد، دانشگاهی که در راس امور باشد، دانشگاهی که مبدا تعیین سرنوشت باشد، علمی که بومی باشد، علمی که مفید برای مردم ایران باشد.
روش: با تکنیک پرسشنامه، نگرش دانشگاهیان (1092 نفر از دانشجویان و 592 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاههای ایران) به صفات مورد نظر مبدعان مورد سنجش قرار گرفته است. تحلیل این پدیده، در چارچوب نظریه هایی صورت می پذیرد که تحلیل درون نهاد علم و همچنین روابط بین نهاد علم و سایر نهادهای اجتماعی را در دستور کار خود قرار دهد. یافته ها نشان می دهد در شدت تاکید بر صفات اسلامی سازی میان مبدعان و دانشگاهیان تفاوت وجود دارد.
The preset study aims to analyze the approaches toward islamicization of universities in Iran. This article is an analytical discussion that puts forward a viewpoint on different aspects of islamicization of universities in Iran، using two documentary and content analysis methods. In documentary method، most of documents relating to history of literature have been studied .in content analysis method the required data are gathered through questionnaire and software and the idea of islamicization of universities in Iran and different opinions on islamicization are compared and studied. Studying documents proves that islamicization of universities is not a quite novel idea but is a division of social engineering idea and there is a linkage between the idea of islamicization of universities and islamicization of society. On the other hand، islamicization and discordant ideas are also a social reality. The idea of islamicization with the aim of developing religious and Islamic lookout in university and society and rejecting other schools (western and secular) confronts a vital challenge. To analyze the issue we have to study the relation between science and social institutions. The method used in present study is questionnaire and the findings show that there is a difference in emphasis frequency among different approaches toward islamicization of universities in Iran.
خلاصه ماشینی:
مقصود و منظور طراحان از ایدۀ اسلامیسازی،الگویی است که در آن دانشگاه،استاد،دانشجو و علم دارای این صفات باشند:مستقل از غرب،اسلامی،خدمتکننده و متعهد به مردم ایران،مذهبی،دانشگاه محل تحصیل و تهذیب،متعهد به نظام جمهوری اسلامی، نوآور،استکبارستیز،حاکمیت ارزشهای دینی بر آن،برخوردار از تعمق و ژرفنگری:برخوردار از سرعت عمل،دانشگاهی که درآن تضارب آرا و افکار با سعۀ صدر توأم باشد،دانشگاهی که در آن توجه به دنیا و آخرت توأم باشد،دانشگاهی که در آن علم و دین توأم باشد،دانشگاهی که در آن کار سیاسی با سلامت نفس توأم باشد،دانشگاهی که در آن وحدت هدف با تنوع رشتهها توأم باشد، دانشگاهی که در آن اخلاق با تلاش توأم باشد،دانشگاهی که به وسیلۀ آن همۀ مشکلات جامعه حل شود،دانشگاهی که به وسیلۀ آن فرهنگ مستقل شود،دانشگاهی که به وسیلۀ آن کشور نجات پیدا کند،دانشگاهی که به وسیلۀ آن کشور اصلاح شود،دانشگاهی که مبدأ همۀ تحولات باشد،دانشگاهی که در رأس امور باشد،دانشگاهی که مبدأ تعیین سرنوشت باشد،علمی که بومی باشد،علمی که مفید برای مردم ایران باشد.
الگوی مفهومی موردنظر مبدعان اسلامیسازی بررسیهای اکتشافی و تحلیل محتوای آثار امام خمینی(ره)و آیتالله خامنهای نشان میدهد که ماهیت اسلامیسازی دانشگاه از نظر طراحان این ایده،الگویی است که در آن؛دانشگاه،استاد، دانشجو و علم،دارای صفات مندرج در جدول شماره 1 میباشند.
ج)مقایسۀ رویکرد مبدعان به ایده اسلامیسازی مؤلفههای جداول شمارههای 3 و 4 و 5 و 6،صفات و ویژگیهایی است که امام خمینی(ره)و آیتالله خامنهای بهعنوان دو مبدع ایدۀ اسلامیسازی،در بیانات خود به ابعاد مختلف دانشگاه اسلامی مطلوب نسبت دادهاند.