چکیده:
ایستگاههای یزد،کرمان،شیراز و اصفهان در طی دوره آماری موردنظر در 10 نمونه بارشی سیلابی انتخابی انجام گردیده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که توقف چند روزه سیستمهای بارانزا میتواند به وقوع سیلاب در این استان منجر شود.کمفشارهای سودانی و دریای سرخ که از جنوب غرب کشور وارد استان یزد میشوند،در صورتی که بتوانند از آبهای جنوبی کشور،گرما و رطوبت کافی کسب نموده،سپس بارندگی شدیدی ایجاد کنند،به تشکیل سیل در این منطقه منجر میشوند.ناپایداری شدیدی که در سیستمهای تشکیل ترکیبی مدیترانهای- سودانی پس از عبور از زاگرس و تغذیه رطوبتی مجدد از دریای عمان رخ میدهد،به وقوع سیلاب در استان یزد منجر میشود. یکی از انواع حوادث و پدیدههای طبیعی که هر ساله باعث به وجود آمدن خسارت زیانباری در سراسر جهان میشود،وقوع سیلابهای ناگهانی و شدید است.این پدیده در ایران،بویژه در مناطق خشک و بیابانی آن بیشتر رخ میدهد.علیرغم قرارگیری مراکز پرفشار جنب حارهای در ماههایی از سال بر روی بیشتر مناطق کشور که عدم نزول ریزشهای جوی را برای ماههای متوالی به دنبال دارد،در ماههای دیگر سال،ممکن است میزان درخور توجهی باران در مدت چند روز یا حتی چند ساعت ریزش کند و سیلابهای مخرب و زیانآوری را ایجاد نماید.استان یزد به علت موقعیت جغرافیایی و اقلیمی آنکه در منطقه خشک و بیابانی ایران مرکزی قرار دارد،همواره در معرض وقوع این سیلابها بوده،به صورت دورهای خسارات زیادی از این جهت متحمل میگردد.به همین سبب،شناخت چگونگی پیدایش و شناسایی الگوهای سینوپتیکی که منجر به ایجاد سیلابها در این استان میشود،میتواند در پیشبینی و کاهش آثار زیانبار این پدیده مفید واقع گردد.این تحقیق با استفاده از دادههای بارش روزانه ایستگاههای هواشناسی استان یزد،نقشههای سینوپتیکی سطح زمین و ترازهای فوقانی جو،دادههای جو بالای
خلاصه ماشینی:
"برای شناسایی حرکت توده هوا و جریان بادهای مرطوب به سمت منطقه مورد مطالعه و بررسیهای سینوپتیکی از نقشههای سینوپتیک سطح زمین و ترازهای 058 و 005 هکتوپاسکال(سازمان هواشناسی جهانی،8791،34)،برای ساعتهای 0000 UTC و 1200 UTC دو روز قبل از وقوع تا پایان سیلاب در هر دوره نمونه انتخابی استفاده شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 3:نقشه سطح زمین ساعت 0000 UTC روز 31 دسامبر 1991 در روز 31 دسامبر دو مرکز کمفشار بسته وجود دارد:یکی از این کمفشارها در جنوب کشور(0101 هکتوپاسکال)مستقر شده است که جبهه گرم آن به طرف شرق و جبهه سرد آن به طرف جنوب غرب کشور کشیده شده است.
با توجه به سوابق مشاهده شده توسط دفتر جو بالای ایستگاه سینوپتیک یزد و اینکه دمای هوای سطح زمین در مدت یک ساعت در روز 02 آوریل حدود 11/2 درجه سلسیوس کاهش یافته است،معلوم میشود که از ارتفاع بین ترازهای 058 و 007 هکتوپاسکال،هوای سردی به سطح زمین این ایستگاه ریزش کرده و سبب ایجاد ناپایداری محلی شدید همراه با ابرهای کومولونیمبوس و بارشهای تند و رگباری در روزهای 02 و 12 آوریل شده است.
جدول 5:ویژگیهای توده هوای ایستگاه یزد در روز 02 آوریل 3002 (به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشههای سینوپتیکی روز 81 آوریل نشان میدهند که در این روز سراسر ایران تحت تأثیر یک سیستم کمفشار(0101 هکتوپاسکال)همراه با بارش در بعضی ایستگاههای استان یزد قرار گرفته است(شکل 5)."