چکیده:
امروزه موضوع احیای بافتهای مرکزی شهرها و توسعه پایدار آن،به صورت یک مسألهای مهم در برنامه- ریزیهای شهری درآمده است.در طول دهههای گذشته،اتکای بیش از حد شهرسازی مدرن به نیازهای حرکت سواره و غفلت از حفظ و ساماندهی فضاهای پیاده که افول ارزشهای اجتماعی،فرهنگی،بصری و کاهش کیفیت محیط شهری را در این بافتها به همراه داشت،انتقادات زیادی از سوی صاحبنظران مسائل شهری را در مورد شهرسازی مدرن مطرح ساخته است.شدت این انتقادات بیشتر متوجه کیفیات کالبدی-فضایی و جنبههای نامطلوب اجتماعی حاصل از این نظام شهرسازی بوده است.در این راستا،از راهکارهایی که برای طرح شهر مطلوب شهروندان در برابر اوضاع نابسامان شهرسازی مدرن،در عرصه شهرسازی جهان مطرحشده،میتوان به «جنبش پیاده گستری»اشاره نمود.این جنبش،نه تنها سیمای کالبدی مراکز شهری را عوض کرده،بلکه تغییرات نوینی را در ارتقای کیفیت زندگی شهری و رفتار اجتماعی مردم به وجود آورده است.در این زمینه،مقاله حاضر، با روش تحلیلی-اسنادی و با استناد به مطالعات و بررسیهای میدانی در رابطه با محور پیاده تربیت،با هدف بررسی و شناخت بیشتر خاستگاه مکانی و زمانی زایش و پویش محورهای پیاده به عنوان بستر کالبدی حیات مدنی وتعاملات اجتماعی شهرها در راستای انتظام بخشی و ساماندهی مراکز کهن شهری به رشته تحریر درآمده است.یافتههای تحقیق،حاکی از آن است که ساماندهی این محور در بافت مرکزی شهر موجب انطباق آن با سیاستهای پیاده گستری شده است؛به گونهای که پس از اجرای آن،مکانهای تجاری و کاربریهای مرتبط با آن رونق گرفته است و با اینروند،پیاده راه تربیت،نوید بخش چشمانداز روشن توسعه فضاهای تجاری و تفریحی بوده،با پذیرش گروههای مختلفی از شهروندان،زمینهای برای بالا بردن کیفیت زندگی اجتماعی و غنا بخشیدن به فضای شهری در بافت قدیم فراهم نموده است.
خلاصه ماشینی:
"یافتههای تحقیق،حاکی از آن است که ساماندهی این محور در بافت مرکزی شهر موجب انطباق آن با سیاستهای پیاده گستری شده است؛به گونهای که پس از اجرای آن،مکانهای تجاری و کاربریهای مرتبط با آن رونق گرفته است و با اینروند،پیاده راه تربیت،نوید بخش چشمانداز روشن توسعه فضاهای تجاری و تفریحی بوده،با پذیرش گروههای مختلفی از شهروندان،زمینهای برای بالا بردن کیفیت زندگی اجتماعی و غنا بخشیدن به فضای شهری در بافت قدیم فراهم نموده است.
در ایران به دنبال ضربههای وارد شده به بافت کهن شهرها،رنگ باختن حیات اجتماعی،شکست تفکر تجددطلبانه و طرحهایی که درپی الگوی شهر ماشینی اجرایی شد، لزوم رجعت به اصول و معیارهای طراحی شهری گذشته مورد توجه قرار گرفت و به دنبال آن، ساماندهی خیابان تربیت در اوایل دهه 0731 به عنوان یک محور متمایز و شاخص پیاده و با هدف احیا و پردازش معماری سنتی و نماهای باارزش آن در دستور کار مدیران شهری قرار گرفت.
گرچه شکل- گیری و توسعه این خیابان،اساسا به موقعیت و قابلیت مرکز شهر،به ویژه بازار سنتی برمیگردد،با این حال، استقرار این محور در بافت مرکزی شهر،نه تنها موجب انطباق آن با سیاستهای پیاده گستری شده،بلکه توانسته است حیات اجتماعی را در درون بافت جای سازد؛به گونهای که پس از استقرار وساماندهی این محور،مکانهای تجاری و کاربریهای مرتبط با آن رونق گرفته و باتوجه به اقبال عمومی و استقبال شهروندان، به ویژه گرههای اجتماعی با درآمد متوسط و به بالا، تربیت و نواحی اطراف آن بدون محدودیت جدی بطور روزافزون رونق یافته است وامروزه با داشتن تنوع فضاها وکالاها و خدمات جدید،دسترسی راحت و نیز انعطافپذیری جزو فضاهای شهری مهم و سرزنده در فضای آزاد شهر محسوب میگردد."